bịch tức cười, ta sẽ lấy thế làm thích thú. Nói thực tình, ta sẵn lòng làm một
tội ác nào đó để tiêu sầu khiển muộn.
Từ một tháng nay, giây phút đẹp nhất của đời sống Julien là cái lúc anh dắt
ngựa trở về chuồng. Korasoff đã rành mạch cấm anh nhìn, bất cứ vì lý do
gì, người tình nhân đã rời bỏ anh. Nhưng bước chân của con ngựa mà cô
biết rất rõ, cái cách Julien gõ roi ngựa vào cửa chuồng để gọi người mở
cửa, đôi khi thu hút Mathilde đến đằng sau tấm màn cửa sổ. Tấm vải sô
mỏng tang nên Julien trông thấu qua được. Khi nhìn bằng một cách riêng
dưới vành mũ, anh trông thấy thân hình Mathilde nhưng không thấy mắt.
Vậy, anh tự nhủ, nàng không thể trông thấy mắt ta, và như thế không gọi là
nhìn nàng được.
Buổi tối, bà de Fervaques đối đãi với anh y như thể bà chưa nhận được bài
đại luận triết lý, huyền bí và tôn giáo mà buổi sáng anh đã trao cho người
canh cửa của bà, với bao vẻ u sầu. Hôm trước, sự tình cờ đã phát hiện cho
Julien cái phương sách để ăn nói được hùng hồn; anh bèn thu xếp để trông
thấy mắt của Mathilde. Về phía cô, thì một lát sau khi bà thống chế tới, cô
rời bỏ tấm tràng kỷ xanh. Như vậy là cô lìa bỏ đám bạn hữu thường ngày
của cô. Chàng de Croisenois có vẻ sửng sốt vì cái trò trái nết mới đó; vẻ
đau đớn rõ ràng của chàng ta cất hộ cho Julien cái phần cơ cực nhất của nỗi
đau khổ của anh.
Chuyện bất ngờ đó trong đời sống của anh làm cho anh nói năng hoạt bát
phi thường; và vì tính tự ái thường len lỏi vào cả những trái tim được dùng
làm nơi thờ phụng nền đức hạnh tôn nghiêm nhất, cho nên bà thống chế
nghĩ thầm khi bước lên xe ra về: Bà de La Mole nói đúng đấy, anh chàng
thầy tu trẻ này thật là có quý cách. Chắc hẳn là những ngày đầu, sự có mặt
của ta đã làm cho anh chàng rụt rè nhút nhát. Thực tế, tất cả những cái
người ta gặp ở cái nhà này thật là phù phiếm; ta chỉ trông thấy ở đấy những
đức hạnh được tuổi già giúp sức, và rất cần có những lạnh lẽo băng giá của
tuổi già nua. Anh chàng trẻ kia chắc là biết phân biệt chứ; anh ta viết hay,
