Julien hết sức muốn ra người hào nhã đến cùng đối với cô gái tội nghiệp
kia, mà anh đã làm hại thanh danh một cách rất lạ thường; nhưng tình yêu
cuồng phóng của anh đối với bà de Rênal luôn luôn thắng thế. Khi bằng
những lý lẽ gượng gạo, anh không thuyết phục nổi Mathilde về sự trong
trắng vô tội của những cuộc viếng thăm của bà de Rênal. Từ nay, tấn bi
kịch chắc cũng gần kết thúc rồi, anh tự nhủ; đó là một lý do miễn tội cho ta
nếu ta không biết giấu giếm khéo hơn.
Cô de La Mole được tin hầu tước de Croisenois chết. Ông de Thaler, nhà
đại phú nọ, đã dám nói những câu bất nhã về sự biệt tích của Mathilde;
chàng de Croisenois đến yêu cầu ông cải chính; ông de Thaler đưa cho
chàng ta xem những bức thư nặc danh gửi cho ông, trong đó đầy những chi
tiết được ghép lại với nhau rất khéo, đến nỗi chàng hầu tước tội nghiệp
không thể nào không thoáng nhìn thấy sự thật.
Ông de Thaler tự cho phép nói đùa những câu thiếu tế nhị. Say máu vì tức
giận và đau khổ, chàng de Croisenois đòi những khoản bồi thường cao quá,
đến nỗi nhà triệu phú ưng quyết đấu hơn. Sự ngu dại đã thắng; và một trong
những người của Paris xứng đáng nhất được yêu đã từ trần chưa đầy hai
mươi bốn tuổi.
Cái chết đó gây một ấn tượng lạ lùng và ốm yếu trong tâm hồn suy nhược
của Julien.
— Chàng Croisenois tội nghiệp, anh nói với Mathilde, thật sự đã rất biết
điều và rất hào nhã đối với chúng ta; đáng lẽ chàng đã phải căm thù anh,
hồi em có những cử chỉ khinh suất trong phòng khách của mẹ em, và gây
chuyện với anh; vì sự căm thù đi theo sự khinh bỉ thường là dữ dội...
Cái chết của chàng de Croisenois thay đổi tất cả mọi ý nghĩ của Julien về
tương lai của Mathilde, anh bỏ ra bao nhiêu ngày để chứng tỏ cho cô rằng
cô nên nhận lời lấy chàng de Luz. Chàng ta là một người nhút nhát, rụt rè,
không đến nỗi Jésuites lắm, anh nói với cô, và chắc hẳn sắp rắp ranh ngấp
