nhiều tác giả
Đoán Án Kỳ Quan
Phạm Tú Châu - Nguyễn Văn Thiệu (Dịch và biên soạn)
Chương 25
Mười Lăm Quan Nói Đùa Khéo Thành Vạ
Thông minh lanh lợi tự trời sanh,
Mông muội ngu si vị tất chân.
Ghen ghét bởi chung con mắt cạn,
Gươm đao nổi lúc nói cười thâm.
Hoàng Hà chín khúc lòng dư hiểm,
Thiết giáp mười tầng mặt ghét căm.
Tửu sắc thường gây tan nhà, nước,
Thi thư hồ dễ hại người nhân.
Bài thơ này để nói về những cái khó trong đạo làm người . chỉ vì đường đời
chật hẹp, lòng người khôn lường, đạo lớn đã xa, tình người vạn mối. Qua
lại đến đi chỉ vì mối lợi, ngu si xuẩn ngốc, tất mang họa thôi. Giữ mình giữ
nhà, ngàn lần cân nhắc, vì thế người xưa mới có câu: "Nhăn mày có cớ
nhăn mày, cười có cớ mỉm cười, song giữa nhăn mày và cười thì rất cần cẩn
thận". Truyện này riêng kể một vị quan nhân chỉ nhân câu nói đùa sau lúc
uống rượu mà gây nên nỗi thân mình bị chết, nhà cửa nát tan, làm lụy đến
tính mệnh mấy người nữa. Xin tạm dẫn một câu chuyện để làm lời răn mà
ngẫm nghĩ.
Lại nói triều vua đời Tống có một chàng trẻ tuổi chuẩn bị đi thi, họ Ngụy,
tên Bằng Cử, tên chữ Trọng Tiêu, tuổi vừa mười tám, lấy được cô vợ như
hoa tựa ngọc. Chưa được một tháng, chỉ vì bảng xuân sắp yết, trường thi
sắp mở, Ngụy sinh từ biệt vợ, thu thập hành lý lên Kinh ứng thí. Khi Ngụy
sinh sắp đi người vợ dặn:
- Được làm quan hay không thì mình cũng nên sớm trở về, đừng có bỏ mặc
tình vợ chồng ân ái.
