ĐOÁN ÁN KỲ QUAN - Trang 1277

xếp thứ năm. Mà đứng thứ năm cũng là do quan Đề học nể công tử là con
trai của Lư Hàn lâm. Nếu không thì xếp thứ sáu cũng chưa biết chừng. Lư
Hàn lâm nổi giận, bảo mang bài cho ông xem. ông nói:
- Bài văn thế này, xếp thứ năm cũng chẳng oan đâu. Tại sao hôm ấy lại làm
như thế?
- Hôm ấy con không bình tâm. - Công tử nói. - nên làm ào đi cho xong thôi.
- Lẽ nào lại thế? - Lư Hàn lâm nói. - Lòng không thư thái hay là bế tắc, văn
chương không bay bổng được, khác nhau một trời một vực như thế. Việc
này ta không tin. Đúng là:
Xưa nay văn chương có bằng chứng
Chớ vội đua nhau quá ngợi khen.
Lư Hàn lâm rất nghi hoặc, tới thư phòng nói với thầy Trần:
- Bài thi hôm trước của cháu xếp thứ năm là đáng rồi. Chỉ có điều so với
mấy bài làm về phong tục không biết ở đâu ra mà khác nhau một trời một
vực như thế.
- Chính điều ấy. - Thầy Trần nói. - Tôi cũng không hiểu được. Tôi có một
kế, cứ đến ngày ba, sáu, chín là ngày làm văn, ngày mai là ngày làm văn,
trưa mai phiền ngài tới xem công tử nộp bài. Thì hay dở tốt xấu biết ngay.
Ngài Hàn lâm cho thế là phải lắm. Sáng hôm sau, không chờ đến trưa ông
đã tới thư phòng, xem bài của công tử thì thấy bài văn viết rất hay. Lư Hàn
lâm nói:
- Văn chương thế này thì còn nói gì nữa, sao bài thi vừa qua lại không làm
được như thế?
- Văn thì đúng là có lúc hay lúc dở, công tử nói rằng hôm ấy không bình
tĩnh, có thể là như thế thật chứ như hai bài hôm nay thì quả là công tử thiên
tư đĩnh ngộ, học một biết mười, nên sẽ tiến rất nhanh. Đúng là người đang
gặp vận, nếu thi chắc chắn sẽ xuất sắc và quả là tôi cũng được thơm lây.
Thiết nghĩ, hai bài hôm nay mà vẫn như bài thi vừa qua thì không những
ngài mất hứng, mà tôi cũng không còn được ngồi ở đây nữa.
Lư Hàn lâm tuy gật đầu, nhưng ngài vẫn hồ nghi. Song một người làm quan
như ngài bao giờ cũng tinh anh hơn người, ngài nghĩ: "Đúng rồi", hôm sau
ngài ngồi dưới lầu bảo người đi gọi công tử tới. Khi công tử đến ngài nói: