Thời Đại Lai không dám nói thẳng, chỉ nói hàm hồ:
- Chẳng có việc gì, chỉ định đi thăm một người bạn để tán gẫu thôi.
- Đại trượng phu, - người ấy nói, - một lời cũng trở thành tương đắc, đâu
nhất định là một việc lớn nan giải, ta cũng có thể giúp được đôi chút. Sao
tiên sinh lại giấu ta như thế, có thể nói tiên sinh chưa hiểu người.
Nghe thấy thế Đại Lai nghĩ rằng đây đây là một người lạ lùng, bèn nói:
- Không giấu ngài, tôi là thư sinh trường phủ, sống bằng nghề dạy học, năm
nay hạn hán mất mùa nên học trò không đi học nữa, gạo củi trong nhà đều
hết, định tới nhờ vả mấy người bạn vay ít tiền để sống qua những ngày đói
kém. Vừa ra khỏi cửa, trong lòng cứ do dự chưa biết là tới đâu thì gặp đứa
bé này cứ chửi toán lên, dáng vẻ xấu xa đớn hèn của hàn sĩ đã bị người ta
ghẻ lạnh. Nếu đúng lúc ấy mà không gặp được ân nhân thì không biết bây
giờ tôi đã ra sao.
Nói xong nước mắt cứ chực trào ra. Người ấy gật gật đầu thở dài, nói:
- Cũng là người đọc sách, người nào gặp thuận lợi thì suốt ngày chỉ cùm
kẹp đánh đập người đời, nhẫn tâm vơ vét bóc lột của cải của người khác,
giàu có không ai địch nổi vậy mà vẫn không biết chán, cứ vơ vét mãi, còn
những người không gặp vận thì không những cái đói rét nó bám riết lấy bản
thân, mà ngay cả vợ con cũng chẳng bảo toàn được. Vừa mới đây thôi, chỉ
có một đồng không trả nổi đã chịu biết bao xấu xa cay đắng, xem ra ông
trời xếp đặt rất bất công. - Thế rồi người ấy bô bô nói. - Tôi cứ ngỡ là có
chuyện gì to tát lắm, hóa ra chỉ là cái việc cỏn con, đáng thương, đáng
thương thay. Có điều tôi ngồi đây đã lâu muốn tới đó ngay, nay tôi không
thể tiếp ông tới cuối bữa được.
Nói xong, người ấy đưa tay lên túi ngực, móc ra một gói đặt xuống bàn đến
keng một tiếng, nói:
- Hôm nay ta không chuẩn bị, chỉ mang một ít bạc mua chút lót dạ, thôi thì
ông cứ nhận lấy, đừng trách tôi. Chào ông. - Khi đi người ấy còn quay lại
nói. - Rượu và thức nhắm hãy còn, tiên sinh cứ nhẫn nha, yên tâm dùng nốt
tôi đã trả tiền.
