ĐOÁN ÁN KỲ QUAN - Trang 1397

thay, nhưng hắn không biết ngượng. Đến năm mười lăm mười sáu tuổi thì
hắn la ca tới ngõ liễu đường hoa, quán rượu sòng bạc, chẳng nơi nào mà
hắn không đến. Tới khi thi, thì cả nhà phải chạy chọt đút lót, thầy dạy cũng
đi tìm người làm bài hộ, chẳng biết mất bao nhiêu tiền. Đến khi không đỗ
lại ngông cuồng khoác lác rằng: "Lão đề học không hiểu được văn chương
mới, rằng không biết chọn người có thực tài "
(1) Chi hồ giả dã: là các hư tự thường dùng trong cổ văn. Ở đây ý nói Từ
Đăng Đệ dốt đặc nhưng hay khoe chữ.
Đúng là:
Bụng dạ tối om om,
Không phải là chứa mực.
Là mặt hoa da phấn,
Song chẳng phải văn nhân.
Lão Từ lại nói:
- Con tôi giỏi như thế, phải lấy một người cực kỳ xinh đẹp, cực kỳ giỏi
giang.
Chẳng quản xa hay gần, cứ thấy nhà ai có gái đẹp là nhờ người tới hỏi. Rất
may lão Từ tìm được con gái nhà họ Trình, lại biết được nhà họ Trình mời
thầy về dạy chữ, mời người dạy thêu thùa. Cô gái ấy biết chữ lại biết thêu
thùa may vá. Thế rồi lão ta nhờ một người mối đến nhà xem mắt, họ trở về
nói, cô là một người quốc sắc thiên hương. Lão ta nhờ người tới hỏi, song
Trình ông không ưng. Lão Từ đã định rằng, nếu Trình ông ưng thuận thì
đưa tới năm trăm lạng bạc làm sính lễ. Trình ông không bằng lòng gả. Ông
nói:
- Không phải là tôi bán con.
Thếrồi ông sai người mối tới nói với Trương tú tài, thôi thì sính lễ. thế nào
cũng được, cứ dẫn lễ trước đi. Đó chính là:
Chim hoang sánh chim phượng,
Bạch chỉ sánh hoa lan.
Cười cho giống lau sậy,
Đòi sánh càng ngọc lan.
Thấy Trình ông nhiều lần chối từ, lão Từ túc giận nói: