Xưa nay trị thủy là một việc rất khó khăn nhất là thời Nghiêu, nạn hồng
thủy càng khủng khiếp, nếu không có phép thần thông khoét núi mở đường
trừ tà đuổi quỷ thì làm sao trị được ? Cho nên Đại Vũ là Thầnvũ. Nhưng Bá
Cổn trị thủy được chín năm. Thần Vũ trị được tám năm. Bá Cổn chỉ coi
trọng kinh sư, cho nên trị thủy từ Thái Nguyên. Nhạc Dương, Thần Vũ coi
trọng Hà Nguyên nên trị thủy từ Tích Thạch Long Môn. Rốt cục Thư Kinh
- Vũ Cống viết: "Đã trị từ Thái Nguyên đến Nhạc Dương", cũng chẳng qua
ông dựa vào cơ sở công việc của Bá Cổn để trị thủy; Lễ Ký - Tế Pháp tế tự
là nhờ đến công lao người đã chết. Người Hạ xem thường Cổn mà đề cao
Vũ. Trong điển lễ lại xếp Bá Cổn vào loại người hung ác ngang với Cộng
Công, Hoan Đâu, Hữu Miêu? Còn như Tăng Sâm, đều dựa theo tính cách
của cha mẹ mà suy ra. Là người tính tình hào phóng, Tăng Tích rất yêu quý
bạn bè, thường cùng họ du xuân trên sông Nghi Thủy. Bữa nào ông cũng
bảo còn thừa, cho nên phải xin nhũng thứ còn lại. Tăng Sâm thì luôn luôn
tiết kiệm, lúc nào cũng lo sợ, tính hay thu góp, không đòi hỏi con cái nhiều
quá lãng phí, không nói có đồ ăn thừa, cho nên Tăng Nguyên không xin.
Tại sao lại bảo Tăng Sâm là người dưỡng chí, còn Tăng Nguyên không
phải là người dưỡng chí. Người ngày nay không biết suy xét, nói là người
tốt lại đẻ ra con độc ác, cha độc ác lại sinh được con ngoan, thế rồi cho rằng
làm điều thiện là vô ích, không ngăn chặn làm điều ác. Dưới đây tôi kể
chuyện báo ứng về người có hiếu sẽ sinh được con có hiếu, người xấu xa sẽ
đẻ ra những đứa con xấu xa để các bạn nghe.
Thời Chính Đức triều Minh, huyện Vô Tích, phủ Thương Châu, Nam Trực,
có một người tên là Yến Ngao, tự Lạc Xuyên. Cha Yến Ngao là Yến Mộ
Vân - con rể nhà họ Thạch, mẹ là Thạch thị. Họ chỉ sinh được một mình
Yến Ngao. Ông ngoại Yến Ngao là Thạch Giai Trinh, nhà giàu có, nên đã
bỏ tiền ra mua một chức nho sĩ mũ cao áo dài, và tự xưng là ông lớn.
Không có con nối dõi, Thạch Giai Trinh coi Yến Ngao như con đẻ mời thầy
về dạy học, cốt sao thi đậu tú tài. Khi Yến Ngao mười tám tuổi, đúng vào
lúc thi thì vợ chồng Yến Mộ Vân lần lượt qua đời. Cha mẹ vừa qua đời thì
Yến Ngao phải đi thi. Thạch Giai Trinh muốn anh ta thi đậu tú tài nên đổi
