những vấn đề thường tình khác đều đã đột nhiên mất ý nghĩa đi một cách kỳ
diệu và tôi cảm thấy chúng hoàn toàn không quan trọng…”
* * *
Lúc đó là vào cuối tháng bảy, và đã đến ngày tôi bước ra khỏi toà soạn
báo với một tâm trạng chán nản. Tôi rất buồn vì thái độ của tổng biên tập
đối với những bài tuỳ bút về thảo nguyên của tôi đột nhiên thay đổi. Cả
những đồng chí trong ban biên tập mà trước đây đã động viên tôi thực hiện
chuyến đi để lấy những tư liệu bức thiết thì giờ đây cũng xử sự với phần lạ
lùng, dường như họ có lỗi gì đấy đối với tôi, mà việc đó bao giờ cũng khiến
tôi thấy rất nặng nề. Khi tôi cảm thấy những người khác dường như thấy
mình có mắc lỗi gì đấy với tôi, tôi đau khổ đến nỗi tôi muốn mau mau làm
họ không phải cắn rứt lương tâm nữa để không một việc gì khiến họ phải
ngượng nghịu khi gặp tôi. Bởi vì lúc đó tôi cũng cảm thấy mình có lỗi về
lỗi lầm của họ… Khi ra khỏi toà soạn, tôi thề là sẽ không đặt chân đến đây
nữa và không làm vướng mắt ai nữa, nếu họ cần đến tôi thì chính họ phải
mời tôi. Còn nếu họ không cần đến tôi thì đành chịu. Tôi sẽ biết rằng tình
hình chẳng đi đến đâu và chẳng có gì để hy vọng. Tôi đi trên đại lộ giữa
thời kỳ đẹp nhất này của mùa hè Nga, vậy mà chẳng thứ gì làm tôi vui. Tôi
đã dồn biết bao sức lực và cố gắng để viết những bài bút ký về thảo nguyên,
để truyền đạt trong đó nỗi đau của một người công dân, tôi đã viết những
bài báo ấy như những lời bộc bạch và tâm sự, vậy mà đột nhiên những quan
niệm gì đó về uy tín đất nước đã can thiệp vào (- lạ thật, chúng ta tự giấu
diếm chúng ta để làm gì nhỉ? -) và đe doạ sẽ chôn vùi những bài bút ký mà
tôi phải vất vả lắm mới có nổi. Và điều lạ lùng nhất là tổng biên tập dám tự
cho phép mình nói với tôi: – Nhưng cũng phải suy nghĩ xem, có lẽ nên trình
bày tất cả những chuyện đó dưới dạng một bản báo cáo gửi lên cấp trên thì
hơn. Để áp dụng những biện pháp thích hợp. Đúng, ông ta đã nói như thế
đó. Tôi không chịu nổi và phản bác lại ông ta: – Chúng ta sẽ còn tin đến bao
giờ nữa là ngay cả những thảm hoạ ở nước ta cũng là những thảm hoạ tốt
