không? Thế mà thay cho điều ấy, tôi chỉ làm nàng thêm thương hại và bố
thí cho cái này! Không! Không! Không! Lẽ nào tôi có thể nhục nhã đến
thế? Thậm chí trong mắt nàng tôi vẫn không tỏ ra được rằng mình là người
tử tế. Tôi đã ngập sâu trong đê tiện, ngập đến gối, đến lưng, đến cổ, và
chẳng đủ sức thoát ra nữa. Chẳng bao giờ! Thế là hết! Nhận mười curon
như nhận của bố thí và không có điều kiện để quẳng chúng vào mặt con
người từ thiện bí hiểm kia. Tôi đã vồ lấy số tiền ấy bằng cả hai tay, thế mà
không dùng chúng để trả tiền nhà, dù đang vì nó mà đau khổ!...
Có cách nào lấy lại được mười đồng curon ấy không nhỉ? Ðến gặp mụ chủ
nhà xin lại là điều vô ích. Phải tìm cách khác thôi. Sẽ tìm được, chỉ cần suy
nghĩ, suy nghĩ thật nhiều. Có Chúa làm chứng, chỉ nghĩ bằng đầu thôi chưa
đủ, mà phải bằng cả cơ thể mình. Và rồi tôi bắt đầu nghĩ một cách nghiêm
túc.
Có lẽ đã gần bốn giờ chiều, nghĩa là hai giờ nữa tôi có thể đến gặp ông
giám đốc nhà hát, nếu vở kịch viết xong. Tôi lấy tập bản thảo ra và quyết
tâm bằng bất kì giá nào cũng phải viết nốt mấy cảnh còn lại. Tôi vắt óc suy
nghĩ, người toát mồ hôi, đọc lại một lượt từ đầu, nhưng vẫn không viết
thêm được một chữ nào. "Ngu ngốc thế đủ rồi, - tôi tự bảo mình. - Ðừng
bướng bỉnh thế nữa!" Và rồi tôi bắt đầu nghĩ gì viết ấy, cốt để nhanh chóng
kết thúc cho thoát nợ. Tôi cố thuyết phục mình rằng cảm hứng đã đến; tôi
lừa dối tôi chẳng phải vất vả chút nào trong việc tìm từ. "Tuyệt! Một ý
tưởng thật hay! - Chốc chốc tôi lại lẩm bẩm nói. - Chỉ còn việc chép lên
giấy!"
Cuối cùng đoạn kết của vở kịch bắt đầu làm tôi nghi ngờ. Nó khác xa
những cảnh đầu. Ngoài ra, lời cha tu sĩ không có gì là trung cổ cả. Tôi cắn
bút chì, nhảy chồm dậy, cầm tập bản thảo và xé nhỏ từng tờ một, sau đó tôi
vứt mũ xuống đất và lấy chân giẫm nát. "Thế là ta đã chết, - tôi khẽ bảo
mình. - Thưa quý ông, quý bà, thế là tôi đã chết!" Ngoài câu này, tôi chẳng
nói thêm được gì nữa và chỉ còn biết giẫm chân lên chiếc mũ.
