ĐÔI BẠN CHÂN TÌNH - Trang 213

“Đốt người Do Thái à, làm thế nào mà đốt, vả chăng nhà mình làm gì có
người Do Thái.”
“Biết thế. Nhưng anh cứ trả lời tôi, anh có thể đốt họ được không? Anh có
thể tưởng tượng được người ta đốt người như vậy không?”
“Không, tại sao tôi lại đốt? Chú cho tôi là người cuồng tín à?”
“Anh có biết không, có biết tôi nói gì không, anh có thể nghĩ rằng có trường
hợp anh ra lệnh cho dân chúng đốt người Do Thái hay anh để cho kẻ khác
làm mà không ngăn cản? Biết bao công thần, thị trưởng, giám mục đã ra
những mệnh lệnh như thế?”
“Tôi không bao giờ ra lệnh như thế. Nhưng ta có thể tưởng tượng ra trường
hợp tôi phải trông thấy và chịu đựng những thảm trạng đó.”
“Thế anh cũng chịu đựng à?”
“Hẳn rồi. Tôi không có quyền hành để ngăn cản. Chắc chú đã trông thấy họ
đốt người Do Thái rồi.”
“Có, tôi đã chứng kiến.”
“Vậy chú có ngăn cản được không? Không chứ?”
Goldmund kể hết truyện nàng Rébecca. Y thích thú với câu truyện và nổi
nóng mà kết luận.
“Vậy đó, anh nghĩ sao, ta phải sống trong một cuộc đời như vậy? Có khác gì
địa ngục không?”
“Quả vậy, đời là như vậy đó.”
“Có đúng không!” Goldmund nổi giận. “Ngày xưa biết bao lần anh cãi với
tôi rằng đời là thiêng liêng, Thượng Đế ngự trên ngai vàng, vũ trụ bao la là
nhịp điệu và thiện mỹ. Anh nói rằng Aristote và Saint Thomas đã nói thế.
Tôi muốn anh cắt nghĩa cho tôi sự mâu thuẫn ấy.”
Narziss mỉm cười:
“Trí nhớ của chú thật là đáng khen, nhưng chú đã quá tin ở trí nhớ, Tôi vẫn
kính cẩn nói đến Đấng Tạo Hoá toàn năng, nhưng không bao giờ nói rằng sự
sáng tạo của Người là toàn thiện. Không bao giờ tôi chối cãi sự xấu xa của
cuộc đời. Chưa bao giờ một nhà tư tưởng chân chính lại nghĩ rằng đời sống
trên trái đất có công bằng và nhịp điệu, con người tính thiện. Trái lại, trong