ĐÔI BẠN CHÂN TÌNH - Trang 216

“Tôí mừng cho chú. Tôi mong rằng chú còn tạo ra nhiều pho tượng đẹp nữa,
tôi tin tưởng tài nghệ của chú và tôi mong rằng chú ở lại Mariabronn lâu, để
tôi thiết lập cho chú một xưởng họa tại tu viện, đã từ lâu tu viện của ta
không có nghệ sĩ. Nhưng tôi nghĩ chú định nghĩa nghệ thuật như thế chưa
diễn tả hết cái cao đẹp của nghệ thuật. Tôi thiết nghĩ sứ mạng của nghệ thuật
không phải chỉ là dùng đá, gỗ, màu sắc để cứu vãn người và vật có thật khỏi
sự diệt vong, đem lại cho chúng ta một sự tồn tại lâu dài hơn. Tôi đã trông
thấy nhiều nghệ phẩm như tượng thánh, tượng Đức Mẹ có cái gì hơn là chép
đúng dung mạo một người đã sống trên đời này. Không phải nghệ sĩ chỉ cứu
vãn hình dáng và màu sắc của họ khỏi sự tàn phá của thờỉ gian mà thôi.”
“Anh nói đúng quả! Tôi không ngờ anh hìểu biết tường tận về nghệ thuật
như vậy; hình ảnh đầu tiên thoát ra từ một kiệt phẩm không phải là người có
sống thực, tuy người ấy là đề tài của sự sáng tác. Hình ảnh tiên khởi đó là
tinh thần chứ không phải là da thịt và xương máu; hình ảnh đó ở trong tâm
hồn nghệ sĩ. Anh ạ, trong tâm hồn tôi, tôi cũng có những hình ảnh như thế.
tôi ước ao sẽ có ngày thể hiện được.”
“Hay quá! Tôi không ngờ rằng bây giờ chú đã đạt tới lãnh vực triết lý, chú
diễn tả một trong những bí mật huyền nhiệm của triết lý.”
“Anh có chế diễu tôi không?”
“Không. Chú nói đến những hình ảnh tiên khởi, nghĩa là những hình ảnh
không có ở đâu mà chỉ có trong trí óc người sáng tác, hình ảnh đó có thể lấy
vật chất mà thực hiện, mà làm cho người ta trông thấy được. Trước khi một
hình ảnh mỹ thuật trở thành cái gì có thực, nó đã xuất hiện trong tâm hồn
nghệ sĩ từ lâu. Hình ảnh tiên khởi đó, ngườỉ xưa gọi là ‘ý’.”
“Thiệt tôi không ngờ.”
“Chú đã biết ‘ý’ và hình ảnh tiên khởi, thế là chú bước vào thế giới tinh
thần, thế giới của triết gia và thần học gia chúng tôi, chú công nhận có một
tinh thần sáng tạo giữa cuộc sống vật lộn đau thương, giữa đời sống thực
tiễn, giữa cuộc nhẩy múa của ma quỷ không mục đích, không ý nghĩa. Chú
thấy không, tôi chỉ kêu gọi cái tinh thần sáng tạo đó trong người chú từ lúc
chú còn là đứa trẻ, chú đến với tôi. Tinh thần sáng tạo của chú không phải
tinh thần của nhà tư tưởng, đó là tinh thần của người nghệ sĩ. Nhưng đó là