được cường điệu những điều không quan trọng mà quên đi những điểm nổi
bật.
Mao cũng rất khâm phục Hoàng hậu Võ Tắc Thiên (627-705 sau công
nguyên), một trong số ít phụ nữ nắm giữ quyền lực ở Trung Quốc và là cái
đích mà sau này Giang Thanh đã cố đạt được. Khi Mao hỏi tôi nghĩ gì về
Võ Tắc Thiên, tôi đã nói thẳng: Bà ta là người đa nghi, gian giảo và đã giết
hại quá nhiều người. Mao nói:
- Đúng vậy, nhưng Võ Tắc Thiên cũng là một người cải cách xã hội. Bà
ta đã bênh vực quyền lợi của địa chủ nhỏ và trung bình trong việc nộp tô
cho giới quý tộc và những dòng họ lớn. Nếu bà ta không đa nghi và không
tin vào những tay do thám của bà thì làm sao bà phát hiện được những âm
mưu của giới thượng lưu và của những gia tộc lớn chống lại bà? Và tại sao
bà lại không hạ thủ những kẻ âm mưu chống lại bà?
Đối với vua Tùy Dạng (604-618 sau công nguyên) cũng vậy. Dưới con
mất của người Trung Quốc, ông vua này là tên bạo chúa xấu xa nhất. Ông
mê gái và mê rượu. Ông sống rất xa hoa, đồi trụy. Những cô gái trẻ đẹp đã
phải kéo con thuyền du ngoạn của ông ngược dòng bằng những sợi dây lụa.
Vô số người đã chết trong khi đào kênh của vua. Nhưng Mao lại liệt ông
vào hàng những kẻ cai trị giỏi nhất. Tất cả các con sông ở Trung Quốc đều
chảy từ Tây sang Đông. Riêng kênh của vua lại nối miền Bắc với miền
Nam. Vì vậy, vua Tùy Dạng cũng là người vĩ đại hiếm có.
Mao quan tâm đến lịch sử Trung Quốc hơn cả. Nhưng ông cũng đã đọc ít
nhiều về một số nhân vật lịch sử phương Tây. Trước hết, ông đánh giá cao
Napoleon. Theo Mao, bằng lực lượng pháo binh mạnh, Napoleon đã làm
một cuộc cách mạng về chiến lược quân sự. Ngoài ra, vị tướng Pháp này đã
ứng dụng khoa học vào chính sách bành trướng. Ông không chỉ đưa quân
đến Ai Cập mà còn đưa cả các nhà khoa học đến đó để nghiên cứu nguồn
gốc của nền văn minh phương Tây. Mao cũng muốn tổ chức một chuyến đi
nghiên cứu như vậy. Năm 1964 ông đã dự định thực hiện chuyến thám hiểm
khoa học tìm hiểm về nguồn gốc của con sông Hoàng hà ở tỉnh Thanh Hải
xa xôi. Sông Hoàng Hà đã từ lâu gắn chặt với cái nôi của nền văn hoá
