của tâm thức. Đạt tới điểm nơi chúng ta có thể nhận thấy trạng thái thuần
khiết của tâm, không dính líu đến cái đau của thân, và giữ nó luôn trong
sáng.
Một khi điều này luôn rõ ràng, thì dầu thân có đau thế nào, thì đó
chỉ là các hiện tượng tâm sinh lý. Tuy nhiên, tâm không can dự vào. Nó
gạt các hiện tượng này sang một bên. Nó buông bỏ.
Khi chúng ta đã trở nên thuần thục trong cách thực hành này, thì đây
là một khả năng rất hữu dụng, vì những việc quan trọng trong đời không
nằm ở bên ngoài. Nó hoàn toàn nằm ngay trong tâm. Khi hiểu đúng được
điều này, ta không còn lăng xăng chạy đuổi theo thứ này, thứ kia. Chúng
ta không còn bám víu vào bất cứ thứ gì nữa –vì nếu còn bám víu, chúng
ta chỉ tạo ra đau khổ vô ích cho chính bản thân. Sự an bình của tâm tùy
thuộc vào việc nó không bám víu vào bất cứ vật gì, nó chẳng ham muốn
bất cứ thứ gì. Đó là nơi sự an bình của ta có mặt – nơi mà tất cả đau khổ,
ưu phiền tan hoại ngay nơi tâm.
Tuy nhiên, nếu chúng ta không thực sự hiểu những điều này, tâm sẽ
không biết buông xả. Nó sẽ tiếp tục bám víu, vì nó còn thấy những thứ
bên ngoài hấp dẫn. Những gì liên quan đến khổ đau, phiền não: Nó đều
thích cả.
Chúng ta phải tập trung chiêm nghiệm, và quán sát. Chúng ta phải
thấy các vọng tưởng trong tâm, các tà kiến, quan niệm sai lầm che phủ
tâm, khiến ta không thấy được tính chất nội tại của tâm là rỗng không, và
tĩnh lặng. Chú tâm chiêm nghiệm các quan điểm đưa đến những sự chấp
chặt, che lấp tâm cho đến khi nó không còn lối thoát. Hãy xem các danh
pháp – thọ, tưởng và hành – ảnh hưởng tâm, ảnh hưởng sở hữu tâm như
thế nào cho đến khi nó trở nên khốn cùng.
Đây là lý do tại sao việc truy tìm loại hiểu biết (mà có thể) buông
cái biết- (mà có thể) biết sở hữu tâm đơn thuần khi các tâm hành chưa
xuất hiện để điều kiện hóa nó, hay khi nó chưa duyên theo các tâm hành.
Ngay đó là nơi mọi thứ trở nên rất thú vị – nhất là tâm hành duyên thức.
Chúng bắt nguồn từ vô minh, đúng không? Do ta không biết, hay biết
một cách sai lệch mà chúng có thể duyên khởi mọi thứ.
Vì thế, chúng ta phải chú tâm đến sự vô minh này, cái không-biết
này. Nếu ta có thể biết các đặc tính của cái không-biết, thì chính tri kiến
này sẽ biết cả hai, vừa là đặc tính của các hành đi theo các duyên, vừa là
phương cách để hủy diệt chúng. Điều này đòi hỏi sự quán chiếu chuẩn
xác, vì đó là cái rất tinh tế, rất thâm sâu.
Nhưng dầu vô minh có tinh tế đến thế nào, nếu ta đã phát triển tâm
chánh niệm tỉnh giác đến mức độ này có nghĩa là ta đã quan tâm đến nó.
Nếu không, chúng ta sẽ không thể nào chấm dứt hoặc thoát khỏi khổ ưu.
