của thọ và làm dấy khởi ái dục. Đây là lý do tại sao tâm phải ý thức trọn
vẹn về bản tâm – ở mọi lúc, mọi nơi - trong trạng thái định tập trung để
thấy các thọ không có tự ngã.
Việc ta thích hay không thích các cảm thọ là một căn bệnh khó chẩn
đoán, vì nỗi đam mê của ta với các thọ quá mãnh liệt. Ngay cả khi tâm ta
trống vắng hay bình lặng, chúng ta vẫn tràn ngập các cảm thọ. Các thọ
thô lậu - mạnh mẽ, căng thẳng thường đi theo các uế nhiễm - thì dễ biết.
Nhưng khi tâm bình lặng - vững chãi, sáng suốt, thoải mái, vân vân
chúng ta vẫn bám theo các thọ. Ta ao ước được có các lạc hay xả thọ. Ta
tận hưởng chúng. Ngay cả ở mức độ định vững chắc hay ở tầng thiền
định, vẫn có sự chấp vào cảm thọ.
Đây là sức hút nam châm vi tế của ái dục, gắn kết, tô vẽ mọi thứ lại
với nhau. Rất khó nhận biết điều này vì ái dục luôn thầm thì bên trong ta,
“Tôi không muốn gì hơn là những cảm giác dễ chịu”. Nhận ra được điều
này rất quan trọng, vì chính con vi khuẩn ái dục là nguyên nhân đưa
chúng ta đi tái sinh không dừng dứt.
Vì thế hãy quán chiếu xem ái dụctô điểm và gắn kết mọi thứ lại với
nhau như thế nào, nó khiến tâm tham khởi lên như thế nào – tham muốn
được điều này hay điều kia- và những vị gây nghiện của nó khiến ta khó
dứt ra như thế nào. Ta phải thấy làm thế nào mà ái dục trói chặt tâm vào
các cảm thọ, đến nỗi ta chẳng bao giờ nhàm chán dục lạc hay các lạc thọ
ở bất cứ mức độ nào. Nếu ta không thấy rõ rằng tâm bị mắc kẹt ngay
trong ái và thọ, thì điều đó sẽ ngăn ta đạt được giải thoát.
Chúng ta gắn bó với cảm thọ như con khỉ bị dính bẫy dầu hắc.
Người ta lấy một nhúm dầu hắc và để nơi mà khỉ sẽ để tay vào rồi bị
dính. Khi tay này bị dính dầu hắc, khỉ đưa tay kia để gỡ, thì tay kia cũng
dính luôn, rồi đến hai chân, rồi đến miệng nó cũng bị dính luôn. Hãy suy
gẫm về điều đó. Dầu chúng ta làm gì, cuối cùng ta cũng bị dính ngay nơi
cảm thọ và ái dục. Ta không thể tháo gỡ chúng ra, cũng không thể tẩy
gột. Nếu ta không ghê tởm ái dục, ta cũng giống như con khỉ bị dính dầu
hắc. Vì thế nếu ta quyết tâm đi theo bước chân của các vị giác ngộ, các
bậc A-la-hán, ta phải tập trung vào các cảm thọ cho đến lúc ta hoàn toàn
thoát khỏi sự bủa vây của chúng. Ngay với các khổ thọ, ta cũng phải
huân tập vì nếu ta sợ các khổ thọ, luôn muốn biến nó thành lạc thọ, thì ta
càng trở nên vô minh hơn trước nữa.
Đó là lý do tại sao ta phải có can đảm trong việc trải nghiệm với thọ
khổ: khổ thân và khổ tâm. Khi khổ thọ dấy khởi ngùn ngụt như một căn
nhà đầy lửa, ta có thể buông nó không? Ta phải biết cả hai mặt của thọ.
Khi nó cháy nóng, ta làm sao đối phó với nó? Khi nó mát mẻ, dễ chịu, ta
có thể nhìn xuyên suốt nó như thế nào? Chúng ta phải nỗ lực tập trung
