đi tìm những sắc, thanh, hương và vị hấp dẫn. Dẫu chúng đang đi tìm
những hương vị vật chất hấp dẫn -sắc dục- hay hương vị tâm linh tuyệt
diệu, ta phải quán sát chúng dưới mọi góc độ, dầu không dễ biết chúng vì
lòng tham muốn sắc dục của chúng ta. Khát vọng hạnh phúc và tất cả
những tưởng, hành, và thức uẩn ngập tràn lạc thọ không là chi cả ngoại
trừ là lòng ham muốn đuổi theo ảo tưởng, đuổi theo những thứ làm ta say
đắm và cuồng loạn. Do đó, không dễ để ta hiểu được nhiều điều.
Đây là những điều tế nhị và tất cả đựơc xếp vào "ái dục": ham
muốn, khát khao, lòng yêu thích, khích động tâm khiến tâm đi lang thang
tìm kiếm sự hưởng thụ mà nó còn nhớ từ những sắc, thanh, hương, vị, và
xúc chạm trong quá khứ. Dầu những thứ này có thể đã xảy ra lâu lắm rồi,
tưởng uẩn cũng mang chúng trở lại để đánh lừa chúng ta với ý nghĩ là
chúng tốt hay xấu. Một khi chúng ta bám vào chúng, chúng sẽ khiến tâm
bất ổn và nhiễm ô.
Như vậy không dễ gì quan sát và hiểu tất cả những mầm bệnh trong
tâm. Những thứ bên ngoài mà chúng ta có thể biết và buông xả chỉ là
những nhân vật phụ. Những nhân vật quan trọng đã tập hợp lại để nắm
quyền kiểm sóat trong tâm và không chịu nhúc nhích dầu ta cố gắng cách
nào đi nữa để xua đuổi chúng. Chúng ngoan cố và quyết tâm ở lại nắm
quyền kiểm soát. Nếu ta đối đầu với chúng khi chánh niệm tỉnh giác của
ta chưa cân sức, thì rốt cuộc ta sẽ đánh mất sự yên tĩnh nội tâm.
Vì vậy ta phải chắc rằng sự tu tập của ta không quá dồn ép, mà cũng
không chểnh mảng. Hãy tìm con đường Trung Đạo phù hợp. Khi ta tu
tập theo cách đó, ta sẽ có thể quan sát thấy tâm như thế nào khi chánh
niệm tỉnh giác ngự trị trong tâm, sau đó ta cố gắng duy trì trạng thái đó
một cách liên tục. Đấy là lúc tâm sẽ có cơ hội để dừng lại, lắng đọng,
vững chãi và an trụ trong thời gian dài cho đến khi nó đã quen thuộc với
cách này.
Có vài phạm vi chúng ta cần bó buộc tâm và nghiêm khắc với nó.
Nếu chúng ta yếu đuối và lỏng lẻo, thường đầu hàng trước những ham
muốn, thì không có cách gì chúng ta có thể thành công. Nếu ta cứ
nhượng bộ điều đó sẽ trở thành là một thói quen. Vì lẽ đó ta phải dùng
sức mạnh của ý chí và sức mạnh của chánh niệm tỉnh giác. Ngay cả khi
ta bị dồn vào thế nguy hiểm đến tính mạng ta cũng phải vui lòng. Khi
cần nghiêm túc ta phải chống chọi cho đến khi chiến thắng. Nếu không
thắng, ta cũng đừng bỏ cuộc. Đôi khi ta cần phát nguyện như một cách
để buộc ta phải chiến thắng những ham muốn sắc dục khó trị đang quyến
rũ và đưa ta đi lạc lối.
