Nếu ta yếu hèn và chấp nhận bất cứ khoái lạc nào xảy ra ngay trong
hiện tại, rồi khi dục vọng nổi lên, ta sẽ bị nó cám dỗ. Nếu ta thường
khuất phục trước những ham muốn của mình, nó sẽ trở thành thói quen,
vì uế nhiễm luôn tìm cơ hội để dụ dỗ, kích thích ta. Như khi chúng ta cố
gắng bỏ tính nghiện cà phê, thuốc, hay thịt - rất khó bỏ vì ái dục luôn
quyến rũ ta. "Dùng một chút thôi mà", nó bảo. "Nếm thử thôi. Không hệ
gì". Ái dục biết cách lường gạt chúng ta, giống như cách con cá bị lường
gạt mắc vào lưỡi câu vì miếng mồi bao quanh lưỡi câu, lấy hết cam đảm
để chỉ ăn một chút ít, rồi một chút nữa, rồi một chút nữa cho đến khi bị
mắc câu. Những cám dỗ của uế nhiễm bao vây chúng ta từ mọi phía. Một
khi ta khuất phục trước những hương vị tuyệt vời của chúng thì chắc
chắn là ta bị mắc câu. Lúc ấy dầu chúng ta vùng vẫy, oằn oại đến đâu,
chúng ta cũng không thoát được.
Ta phải ý thức rằng thắng được kẻ thù của ta -ái dục và uế nhiễm
trong tâm - không phải là chuyện nhỏ, không phải là việc tình cờ. Điều
đó đòi hỏi ta không những phải mạnh mẽ, không chểng mảng, mà còn
phải biết lượng sức mình. Vì uế nhiễm và ái dục có sức mạnh của ác ma,
nên ta phải làm thế nào để có thể sử dụng nỗ lực của mình một cách tốt
nhất để khống chế và hủy diệt chúng. Không cần phải chiến đấu sinh tử
trong mọi trường hợp. Đối với một số vần đề như từ bỏ nghiện ngập ta
phải vận dụng một chiến dịch toàn diện và đạt chiến thắng mà không hại
đến thân mạng trong tiến trình đó. Nhưng với một số vần đề khác, sâu xa
và vi tế hơn, ta phải bén nhạy hơn. Ta phải tìm phương cách chế ngự
chúng về lâu về dài, bằng cách bứng gốc rễ chúng để chúng yếu dần đến
độ chánh niệm tỉnh giác của ta có thể trấn áp chúng. Nếu còn chưa thành
công ở lĩnh vực nào đó, ta phải quán xét lại bản thân với sự nhạy cảm và
tìm ra lý do. Nếu không, ta sẽ tiếp tục thất bại, vì khi uế nhiễm thật sự
muốn điều gì, chúng sẽ giẫm đạp lên cả chánh niệm tỉnh giác của ta với
quyết tâm lấy cho bằng được điều chúng muốn. "Đó là điều tôi muốn.
Tôi không kể ai nói gì". Chúng thật sự bướng bĩnh đến độ đó! Vì thế tìm
phương cách để chế ngự chúng không phải là chuyện nhỏ. Nó giống như
đâm đầu vào kẻ thù hay đối mặt với một con dã thú đang chạy đến để
nuốt chửng ta. Ta sẽ làm gì đây?
Khi uế nhiễm khởi lên ngay trước mắt ta, ta phải cảnh giác. Giả sử
ta đang hoàn toàn tỉnh táo, đột nhiên chúng xuất hiện và đe dọa ta: Ta sẽ
dùng loại chánh niệm tỉnh giác nào để hủy diệt chúng? "Đây là bè lủ của
Ma vương đến để đốt ta, ăn ta. Ta sẽ tống khứ chúng bằng cách nào
đây?" Ta có thể tự nhủ mình như thế không? Nói cách khác, ta có thể tìm
phương cách khéo léo để quán về chúng hầu tiêu diệt chúng ngay lúc đó
không?
