— Bố mày về rồi lại đi. Nghe nói sang nhà ông Pâu. Này Pao, ông Pâu bị
ông thổ ty Hoàng Văn Chao thắt cổ suýt chết, có phải không? Dà, ông thổ
ty ác hơn con hổ đấy! Năm tao còn khỏe, có một lần đi làm cho ông ấy.
Buổi sáng đi lấy nhựa thuốc phiện, có một người ăn cắp một hạt đậu thuốc
phiện, bị trói đánh hộc cả máu miệng. Dà! Khổ quá! Trời ơi! Mẹ mua về
một quả trứng. Quả trứng nở thành con gà mái. Con gà mái đẻ được mười
con. Con bị chuột bắt. Con bị cáo vồ. Con bị mèo tha...
Pao ra cửa. Bà vẫn nói, nói như hát thầm một mình. Chao ôi! Những nỗi
khổ của hơn một trăm năm qua trong đời bà hễ cứ khơi lên là lại thành câu
hát, câu nọ nối câu kia. Đói, rét, bệnh tật, chết chóc, bị đánh, bị chửi. Sao
đời người khổ thế?.
Pao không muốn ngủ. Pao phải sang nhà ông lão Pâu tìm bố, hỏi bố:
"Sao em chồng lại lấy được chị dâu?".
Nhà ông Pâu ở cạnh rừng cấm. Bà Pâu mới chết năm ngoái. Con cái
không có. Ông lão sống một mình bơ vơ như kẻ mồ côi. Nhà ông Pâu tối
quá, nhìn mãi mới thấy lừ lừ một khối than đỏ bằng cái mũ ở tít tịt gian
cuối.
Pao bước rón rén, dừng lại ở cái vách ngăn xuống bếp, vì vừa nhận ra cái
giọng khàn đặc rất khó nghe của ông lão Pâu.
— Hố pẩu à! Cái số tôi là cái số chưa về với bà lão được. Tôi nằm mê
gặp bà ấy, tôi bảo: "Mình ơi, ta về với mình đây, đôi ta cưỡi ngựa vàng
ngựa đỏ đi thăm nương kiệu, nương lanh, đôi ta làm nhà lưng đồi gian
ngoài dán giấy bạc, gian trong dán giấy vàng, chuồng lợn ta dán giấy đỏ, ta
nuôi đàn lợn đông như ong khoái". Thế mà bà lão nhà tôi trẻ như hồi mới
cưới, hố pẩu à, lại lắc đầu! Hây dà! Sống không có bà lão, buồn quá. Cứ ra
trông thấy cái chuồng lợn, lợn rít đòi ăn lại muốn khóc, như thấy bà lão còn
như con gái xách cái ống bắng cám ra: “Sùy! Sùy! Con Dín, mày lui ra cho
con Mùa nó ăn chứ!". Hố pầu ơi, thế nào mà tôi ngu ngơ quên mất, cả lứa
lợn trước, để lọt lại một con đực, không thiến, không thịt không bán.
Ông lão ngừng. Than nổ bép một tiếng, tàn lửa bùng lên như sao trời,
Pao nhìn thấy ông lão đang ghé miệng vào bát rượu.
