mái mọc ngùn ngụt những khóm dương sỉ, và cỏ dại. Tường nhà là đất nện,
mặt tường chi chít dấu bàn tay in màu vôi trắng. Đó là cách đuổi ma: năm
nay trước khi vua ra, có thể ma dữ sẽ về hại.
Trấn Pha Linh thường ngày buồn hiu hắt, mấy hôm nay bỗng sầm uất,
đông vui khác thường. Đó là vì dân H'Mông, từ những làng xa, mãi bên
châu lỵ Pa Kha, châu Mường Cang, và ở tận bên miền Tây, đang ùn ùn kéo
về. Người về cùng tiếng ngựa hí dòng dòng, tiếng xe cút kít bánh gỗ lăn ót
ét, chen lẫn tiếng lợn rống, dê be, trẻ con khóc, họa mi hót, khèn kêu, sáo
thổi. Và lũ chó sở tại được dịp tha hồ sủa ngậu.
Bỏ lại nhà cửa, xóm làng, dồn về đây như chảy hội, như hành hương,
đám người này về đại thể có thể chia thành hai loại. Loại thứ nhất, phần lớn
là dân H'Mông bên châu Pa Kha, vượt núi Can Chư Sủ và sông Chảy sang
đây vì tâm trí đang trong cơn mê mẩn: Vua, phua thay, người trị vì thiên hạ,
đấng tối cao, quyền năng như thánh thần, người mưu cầu hạnh phúc cho
người H'Mông sắp xuất hiện ở Pha Linh! Vua H'Mông! Người chỉ phất tay
là lau thành mía, giậm chân là cỏ thành lúa, thành ngô. Ôi! Viễn cảnh ấm
no, sung sướng thế thì sá gì mà chẳng bỏ lại tất cả gia sản, gia súc, mùa
màng để tới đây ngóng chờ phúc lạc!
Số thứ hai đông hơn, phần nhiều là dân H'Mông ở các châu Mường Cang
và ở các châu bên miền Tây. Người H'Mông vốn chẳng cư trú ở một địa
vực chung. Ở lẻ, họ phải chịu đủ nỗi cơ cực của kẻ cô đơn lép vế. Ở Mường
Cang, họ vừa đói khổ vừa bị thổ ty Nông Vĩnh Yêng khinh rẻ chèn ép.
Những vụ đâm chém giết chóc lẫn nhau giữa bộ tộc này với bộ tộc kia từ
trong lịch sử vẫn còn sờ sờ ra đó. Pha Linh là xã lớn, thuần H'Mông. Lại
nghe nói quan tri châu La Văn Đờ tốt bụng, ăn ở hào phóng, thương yêu
người H'Mông, từ đầu năm đã bỏ lệ nộp khờ cù, khờ chi
. Vậy thì lá hãy
rụng về cội!
Giữa hai đám ấy, nổi lên một bọn trai trẻ cuồng tín, hung bạo, từ lâu âm ỉ
cháy ngầm cái dục vong bá chiếm quyền hành để đè đầu cưỡi cổ những bộ
tộc khác, được dịp này, nhảy như châu chấu tới Pha Linh. Tới đây là chúng
hò hét, lớn tiếng kêu gào xây dựng một nước H'Mông hùng cường, có vua
H'Mông anh minh đứng đầu thiên hạ.
