S
áng chớm thu, trời trong veo. Mưa mùa hạ đã qua. Sương ngày đông
chưa đậm. Vòm trời quang đãng, bình yên, mơ màng một khoảng xanh cao
rộng. Trấn Pa Kha thức dậy. Cái cối xay bột ọt ẹt quay. Con ngựa được dẫn
ra khỏi chuồng, cúi xuống ăn thóc trong máng gỗ, tiếng nhai rộm rạo đều
đều. Trên đỉnh ngọn cây vầu lớn dài tới mười lăm mét trồng ở trước cửa
Châu bộ Việt Minh, một lá cờ đỏ sao vàng vẫy nhè nhẹ tựa như một cánh
chim lớn thong dong bay.
Đất này đã quen với bao sắc cờ. Cờ tam tài. Cờ mặt trời. Cờ sao mười
hai cánh. Cờ trắng, cờ vàng, cờ đen... Và bây giờ là lá cờ đỏ thắm giữa có
ngôi sao vàng năm cánh. Lá cờ này xuất hiện ở đất này chậm nhất và mới
có được gần một năm thôi. Nó còn trẻ như sắc đỏ. Nhưng cũng như sắc đỏ,
nó rừng rực sức sống ấm áp, sáng tươi.
Dân trấn Pa Kha nhìn cờ là nhớ tới anh chủ nhiệm Châu bộ Việt Minh
Hà Văn Kiến. Cũng giống như ngọn cờ, Kiến xuất hiện lập tức cả cái thế
giới nho nhỏ, lưu cữu như nước ao tù đọng ở đây phải giật mình và kính nể.
Dáng vóc con người đứng mũi chịu sào ở cái điểm mấu chốt tập trung
những mâu thuẫn của lịch sử này thật đặc sắc. Hơi thấp. Đôi vai rộng bè,
vuông thẳng như một cái khung sắt. Ngực nở chắc nịch. Đôi tay như hai
thỏi thép, bàn tay như cái kìm. Đầu to, cổ tròn nịch, hai con mắt lầm lì.
Hàng trăm tấn hàng đã đè trên đầu trên vai Kiến. Giông bão biển cả và đời
sống thủy thủ đã lưu lại dấu vết của nó trên người anh, từ làn da, tới giọng
nói tiếng cười. Trẻ em ở trấn mê ngay anh thủy thủ chẳng phải là chuyện
phiêu du trên biển cả. Bắt đầu là những buổi sáng dưới chân cột cờ, chúng
xem anh tập võ. Anh vác một cái cối đá lỗ, đi nhón trên mười ngón chân.
Anh cắn một góc bàn, dựng nghiêng cái bàn dậy. Trẻ con cả chùm đánh đu
trên tay anh. Anh là một chàng khổng lồ có sức vóc hơn người. Anh là
trang hiệp sĩ anh hùng giữa đường thấy sự bất bằng chẳng tha. Đã có ai
dám đàng hoàng công khai bênh vực quyền lợi của những người nghèo
khổ, kể từ ngày cha con Hoàng Văn Chao làm chúa đất này, như anh?
— Chà, ông ấy đi Hoàng Thu Phố về, gọi ngay ông Chao ra, quát hỏi:
Tại sao vẫn còn thu thuế thân?
