Cảnh quen thuộc mà xa lạ vắng vẻ quá. Tất cả sự phồn tạp của một đời
sống chen đẩy, xô lấn, vội vã biến đi đâu cả rồi. Hay là Ngọc nhìn mà
chẳng thấy hình, nghe mà không ra âm thanh của chúng? Ngọc bơ vơ một
mình. Ngọc cô đơn, vô định. Tự do, bài ca đẹp nhất, khúc luyến láy ngọt
ngào nhất, đối với Ngọc lúc này thật quá là nhạt nhẽo, vô nghĩa.
Đời Ngọc chưa có khúc vui. Nhạc buồn thẫm nhiễm đời Ngọc. Một túp
lều tranh ngoại ô, những chiều xám Ngọc đi học về. Tàu điện đỗ ở cái bến
tàu Kim Liên có ma, năm nào cũng cán chết người, những bóng người lầm
lụi, uể oải, bơ thờ đi sau những xe bò, những xích lô lăn khục khịch trên
đường làng khấp khểnh. Gió từ đầm Bảy Mẫu hun hút, hớt thịt da. Những
người thợ, những phu phen làm thuê, gánh mướn, những người bán rau,
bán cá, trở về. Đèn thắp cùng với những tiếng eo sèo, chì chiết râm ran
trong các mái nhà. Mẹ Ngọc tối mịt mới về, cái áo bông trần hạt lựu sờn
bợt có sợi rơm buộc quanh bụng. Những buổi sớm rét cóng tay, bà cụ ngồi
với cái đèn hoa kỳ, cặm cụi trong các ruộng rau muống. Bàn tay bợt bạt
cứng đờ, lưng đau như gãy. Ông cụ làm thợ quét vôi, một lần ngã thang, nát
ngực, thổ huyết chết. Năm đứa con, tất cả trông vào tay mẹ. Rau muống
Đồng Lầm được gọi là thịt trâu Đồng Lầm. Đầm Bảy Mẫu lắm sen, nhiều
cá. Ngoại ô với bao cảnh sắc và sản vật đã vào ca dao, bài hát. Nhưng đời
chỉ đẹp trong ca dao thôi. Ngọc bỏ học khi hết năm thứ nhất thành chung.
Ngọc phải góp phần nuôi các em. Ngọc phải tìm đường phát triển những
thiên tư mới nảy nở. Cái khóa học ấy sao có nhiều nhân tài? Trọng giỏi họa.
Ngọc yêu nhạc. Âm nhạc! Hình như ở giữa cuộc đời lầm lụi, buồn tẻ,
những tiết tấu, những giai điệu mới đang phấp phỏng hình thành và hàng
ngàn lỗ tai đang gắng gỏi đón nhận chúng. Ngọc theo ngành nhạc. Ông
thầy dạy dẫn cả bọn đi hát ả đào, chỉ bảo cho thấy cái hay của từng tiếng
chát, tom, đưa cả bọn đến cái đình làng Kim Liên, giảng cặn kẽ cái vẻ đẹp
bay bổng rất gợi tứ nhạc của các vòm đao vút cong đầu đình. Điệu rao chè
xôi giàu âm điệu, tiết tấu đặc sắc của tiếng rao lạc Tàu. Những mày mò tìm
kiếm. Những phấn chấn của cảm hứng đầu tiên... Nhưng... ai có thể nhởn
nhơ với chuyện cơm áo? Kiếm một chân nhạc công ở giữa cái đô thành
đang tê nhức cơn sốt của chiến tranh đâu có dễ. "U ơi, con sẽ đi Lào Cai.
