Vua không nghe.
Nội-sử nhà Chu bàn rằng : « Tang Tôn-Đạt ắt tích phước cho con cháu
về sau ở nước Lỗ chăng ? Vua quấy cũng không quên gián-can. Can vua
bày toàn việc đức. »
*
LỜI BÀN. – Hiền-thần của lân-bang là kẻ thù của nước nghịch ; tôi
giỏi của quyền quý là sâu mọt của nước nhà.
Tiêu Hà, Hàn Tín được Cao-tổ xem là tôi trung lại bị Hạng Võ coi như
lũ giặc ; Đỗ Khâm, Cốc Dĩnh được Dương Phụng xem như là tôi trung lại
bị Hớn-trào coi như lũ giặc. Vậy thì, trung thần của kẻ soán nghịch tức là
tặc thần của vua chánh thống.
Như Tang Ai-Bá ngăn Lỗ Hoàn-công dùng đỉnh của xứ Cáo : việc
mình can là phải, người mình can lại quấy.
Bề tôi thí vua, nếu ra công pháp, bị giết không tha. Đứa con giết cha,
nếu ra quan pháp bị giết chẳng tha. Lỗ Hoàn-công làm em mà giết anh, làm
tôi mà thí chúa, thì người nước Lỗ, dẫu là đày-tớ, hay công-nhơn hoặc bần-
tiện như lũ chăn ngựa giữ dê cũng có quyền cầm dao đến giết. Huống hồ là
Tang Ai-Bá, một bực thế khanh của Lỗ, vẫn ăn lộc nước Lỗ, thường chấp
chưởng binh quyền của Lỗ, từng dự các lễ-tế nơi Thái-miếu của nước Lỗ,
vậy mà thản nhiên ngồi nhìn, không đoái hoài đến ! Nếu đủ sức thì giết đi,
bằng không đủ sức thì bỏ mà đi. Nay cúi đầu, nhún lòng, ngày ngày nương
náu trong triều, lại còn dùng lời ngay mà can cho khỏi thiếu đức ! Làm vậy
đối với Hoàn-công đã đành là không phụ, nhưng đối với Ẩn-công thì không
phụ hay sao ?
Đối với bọn cướp phá nhà, không ai đem tội rình rập ra mà trách ; đối
với bọn tù giết người, không ai đem tội đánh lộn ra mà phạt. Vì phá nhà là
trọng tội, trách rình rập là chuyện thừa ; vì giết người là trọng tội, phạt đánh
nhau là việc thừa. Đối với Lỗ Hoàn-công, không gớm tay làm việc sát-
