gỗ mục, lấy cỏ rác ẩm đậy lâu thì có mộc-nhĩ, lấy gỗ dâu gỗ hòe làm tốt, loại
mộc-nhĩ vì cảm khí thấp (ẩm-ướt), nhiệt (nóng) nên sinh ra, đầu mùa xuân
lấy thì tốt, thu đông thì có độc.
48. Bạch-giao-hương
白膠香
(Lãn-ông) : là nhựa cây sau-sau, tính : bình, hòa, cay, đắng, không độc.
Chủ : chữa da thịt bị đứt bởi loại kim, chẩy máu sưng đau, đạn bắn vào
người, kiêm trị loạn huyết, bị phong độc lở loét, ung nhọt đau sưng.
(Tham-khảo) : loại này là nhựa cây phong (ta gọi cây-sau) nên gọi là
phong-hương-chi.
(Cương-mục) : vì chất trắng mà thơm lại quánh như keo, nên gọi bạch-
giao-hương.
(Hòa-hán) : gọi phong-nhũ, vân-hương, phong-tử-quỉ, cây này sản ở
phía nam Trung-quốc và Bắc-phần Việt-nam, Bắc-phi và Nam-âu, thuộc loại
mộc, cây cao 1 trượng đến 2 trượng, lá có 3 chế, tựa lá thự-dự (lá khoai
lang) kẽ lá nở hoa rất nhỏ, có quả nhỏ, quả chín sắc nâu đỏ, nhựa thơm, hạt
nhỏ như vừng, to bằng hạt đậu, hạt ngô, những viên tròn, giẹp, sắc vàng và
trong suốt, có khi sắc nâu gio, chất nhựa giòn và hay vỡ, chỗ vỏ sáng trong
như pha-lê, gặp nóng thì tiết mùi hôi, nhấm như sáp ong và mùi đắng. Tháng
5 bấm cây, tháng 10, 11 thì lấy nhựa.
(Lý-thời-chân) : Chế : lấy nước lá hẹ nấu sôi vài lượt thả vào nước lạnh
kéo lôi vài ba lần, phơi khô lúc dùng tán nhỏ. Tính : đắng, cay, bình không
độc. Chủ : điều hòa khí huyết, tiêu ung thư mụn nhọt, chỉ chứng thổ huyết
mồm và mũi, chữa ghẻ lở, là thuốc rất cần cho ngoại khoa, chữa phù thủng,
phong ngứa, sẩn mụn, ghẻ lở nấu nước tắm. Có chất giải độc chỉ đau và mau
mọc da non, đốt qua xát răng, không bao giờ bị đau răng.
49. Bạch-ác
白垩
