khúc đường cong: nhân một ngày rỗi việc, phú hộ Lê Đối dẫn Thầy Trình
đi tham quan một vòng để coi phong thủy. Lê Đối đã tìm hiểu lịch sử vùng
đất này qua lời kể lại của một ngư dân và bây giờ ông có thể thuật lại cho vị
gia sư của mình. Trước hết họ đến một ngôi mộ hoang ở phía Tây của gò
đất, bia mộ chỉ ghi vỏn vẹn có mấy chữ “An táng ngày x, tháng y, năm
1880: dâm phụ chi mộ. Theo các ngư dân già cả kể lại đó là thứ thiếp của
quan tri huyện Dương Lý tên là Châu Linh thông dâm và bị bắt quả tang
với người bạn làm tuần vũ một tỉnh mà thân sinh đã từng nuôi dưỡng
Dương Lý ăn học thành tài. Tri huyện cho người đóng bè thả trôi sông sau
khi đã cắt đứt gân máu ở một cổ tay, tri huyện ấy còn nói, “Thà mất thiếp
còn hơn để lỗi nghĩa bằng hữu cùng bạn là ân nhân của ta.” Vả lại người
bạn này đã đính hôn với em gái tri huyện là Dương Liễu. Dù vậy tri huyện
cũng cho lập một đàn cầu siêu vong hồn người đã chết; ít lâu sau tri huyện
tìm một cô gái khác ở Hội An về làm thiếp thay cho Châu Linh bị buộc tội
là dâm phụ.
Khi bè trôi tới khúc quanh sông này, máu vẫn còn chảy đỏ cả dòng sông,
vướng vào một nơi đặt vó của xóm chài bên kia sông. Các ngư dân vớt lên
thấy một người phụ nữ bị xẻo hai tai và cắt đứt mạch máu đã chết liền quấn
chiếu chôn trên gò đồng thời có mấy chữ để ghi nhớ. Có bà cụ trong làng
chài con của một thầy lang đã đi xem xác chết còn nói lúc chết Châu Linh
đã mang thai ba tháng. Thầy Trình nghe kể xong bùi ngùi khôn xiết. Quả là
hồng nhan bạc phận. Sau đó Lê Đối dẫn Thầy Trình đến một ngôi mộ vô
chủ phía tây, bia mộ đề “An táng ngày x tháng y năm 1890: tửu nhân chi
mộ.” Đây cũng là một người chết trước khi bị bỏ vào rọ cho trôi sông,
người ta đã cho người chết uống rượu đến nhão người, đánh vào đầu chỗ tử
huyệt và đặt vào rọ bên cạnh người chết một vỏ chai rượu tây. Xác chết
cũng được ngư dân vớt lên chôn cất nơi này.
Nghe xong Thầy Trình mồ hôi vã ra như tắm, ngồi bệt xuống một tảng đá
thở dốc. Sự việc này ông có biết. Người chết chính là con trai một nhà nho
văn thân bạn ông. Hôm ấy sau khi đoàn người gồm một số Văn thân trong
