cho những người xử án. Khi đến gần, lão tưởng mình sắp ngất xỉu vì thấy
chỗ khe hở của đường nứt chia đều tảng đá Tôn Lưu cắm một hàng năm lá
cờ đỏ sao vàng, các cán cờ đều là những cành tre; ở đầu trụ Linga có treo
hình lãnh tụ mặt trông như mặt cáo. Lão kêu than lí nhí trong miệng:
“Trời ơi, bà Tôn-Lưu làm sao chịu nổi sự ức hiếp này của năm thằng-đỏ
một lúc; ông Thạch trụ làm sao chịu nổi sự chiếm dụng này của vua-cáo.”
Tiếng than của lão Thổ quá nhỏ đến nỗi Lê Đối đi bên cạnh cũng không
nghe thấy gì ngoài tiếng thở dài sau cùng của lão.
Lúc đó nắng đã lên gần hai con sào, chói chang. Mặt trời đã phóng những
tia nắng như những mũi tên lửa lên đỉnh đầu của đám nông dân làm họ khô
khát, mệt mỏi. Họ mất dần sự tập trung trong lúc một cán bộ Việt Minh gằn
giọng tố cáo những tội ác của Nguyễn Văn X., Trần Văn Y., … (mà cần gì
cái tên cụ thể nữa khi mọi người đều có thể được định nghĩa bằng một công
cụ hoặc sức lao động nào đó trong một lực lượng sản xuất). Bảy phạm nhân
này hai tay bị trói quặc ra sau lưng, đầu cúi xuống để tránh nắng đang quỳ
gối trước mặt ba cán bộ xét xử.
Mặt trời vẫn tiếp tục ném lửa xuống trần, trên ruộng đồng làm cho lúa chín,
còn ở đây để thiêu đốt những người tham dự; các nông dân chỉ mong sao
buổi xử án kết thúc sớm vì họ đi từ lúc trời chưa sáng nên không đem theo
mũ nón. Bây giờ lửa mặt trời đang nhảy múa trên đầu họ. ‘Họ’ muốn xử
thế nào cũng được miễn là đừng bắt chúng tôi phơi nắng. Dường như đám
nông dân ít học ấy đã biết trước phán quyết sau cùng của ba cán bộ ngồi xử
án trước bảy kẻ phạm nhân. Chết là cái chắc. Đã vậy bắt chúng tôi chịu
nắng làm gì? Phải rồi, để chúng tôi bị nắng hành trở thành mệt mỏi, đờ đẫn,
buông xuôi không phản đối hoặc có ý kiến này nọ chứ gì, nói cách khác
làm tê liệt mọi ý chí phản kháng của chúng tôi.
Sau cùng một cán bộ hét to: “Thay mặt nhân dân làng X. và làng chài, thay
mặt đảng, nay tuyên án Việt gian phản động Nguyễn Văn X., tử hình …
Trần Văn Y., tử hình. Bảy bản án tử hình. Rồi du kích bịt mắt các tội nhân,
dẫn họ ra bờ sông chỗ gò đất cách đó chừng ba mươi mét, đứng quay lưng
ra sông thành một hàng ngang. Một loạt đạn nổ vang. Bảy cái xác người
nảy lên như bị điện giật, bật ngửa từ trên gò cao rơi xuống dòng sông