xay cho tu viện, và dỡ bỏ lệnh thuế. Và thế là chúng tôi rất thân thiện với
người của Arnaut.”
Chris vừa lắng nghe tất cả những chuyện này vừa nghĩ, Luận văn của
mình! Nó chính xác như những nghiên cứu của anh đã chỉ ra. Dù một số
người vẫn nghĩ rằng thời Trung Cổ là một quãng thời gian thụt lùi, Chris
biết rằng nó thực ra là một thời đại của những tiến bộ kỹ thuật vượt bậc, và
theo cách nghĩ đó thì nó chẳng khác thời đại chúng ta là mấy. Trên thực tế,
cuộc cách mạng cơ khí hóa công nghiệp vốn là đặc trưng của phương Tây đã
diễn ra đầu tiên vào thời Trung Cổ. Nguồn năng lượng dồi dào nhất vào thời
kỳ đó – sức nước – đã được phát triển rất mạnh mẽ, và được áp dụng vào rất
nhiều việc: không chỉ xay thóc mà còn để làm sạch vải vóc, rèn sắt, ủ bia,
làm gỗ, trộn vữa và xi măng, làm giấy, và chạy ống bễ lò rèn để làm thép.
Trên khắp châu Âu, ở mỗi con sông lại có hai con đập cách nhau nửa dặm
được dựng lên; những thuyền xay được cột dưới chân các cây cầu. Ở vài
nơi, trùng điệp những cối xay, cái nọ tiếp nối cái kia, cứ lần lượt thay nhau
tận dụng sức nước.
Các cối xay thông thường được vận hành độc quyền, và chúng là nguồn
thu nhập chủ yếu – và cũng là nguồn xung đột chủ yếu nữa. Kiện tụng, giết
người và chiến tranh là bạn đồng hành thường xuyên của cối xay. Và đây là
một ví dụ cho thấy điều đó…
“Nhưng mà,” Marek nói, “tôi thấy là cối xay vẫn đang nằm trong tay
cua lãnh chúa Oliver đấy chứ, vì cờ hiệu của ông ta vẫn bay trên tháp và
cung thủ của ông ta vẫn trên tường thành đấy thôi.”
“Oliver giữ cầu cối xay,” vị thầy tu nói, “vì cầu gần đường tới La
Roque, và bất cứ ai chiếm cối xay cũng sẽ chiếm luôn đường. Nhưng Arnaut
sẽ nhanh chóng chiếm được cối xay thôi.”
“Và trả nó lại cho mọi người.”
“Đúng thế.”
“Và tu viện sẽ làm gì để đáp lại cho Arnaut?”
