LỜI CẢM ƠN
Những hiểu biết của chúng ta về thời kỳ Trung Cổ đã thay đổi một cách
chóng mặt trong năm mươi năm trở lại đây. Mặc dù người ta đôi khi vẫn
nghe thấy một nhà khoa học tự cao tự đại nói về Đêm trường Trung Cổ,
nhưng những quan điểm hiện đại từ lâu đã bác bỏ sự giản lược này. Một thời
kỳ vốn được cho là trì trệ, dã man và tăm tối thì nay được hiểu như một thời
kỳ đổi mới mạnh mẽ: đó là thời kỳ mà tri thức được tìm kiếm và trọng vọng;
nơi những trường đại học lớn ra đời, và giáo dục được thúc đẩy; nơi công
nghệ có những bước nhảy vọt; nơi các quan hệ xã hội liên tục thay đổi; nơi
giao thương được mở rộng giữa các quốc gia; nơi bạo lực nói chung lại
thường ít dẫn đến chết chóc hơn so với ngày nay. Nếu trước đây thời kỳ
Trung Cổ thường được người ta gắn với một thời điểm đen tối của chủ nghĩa
địa phương hẹp hòi, định kiến tôn giáo và thảm sát trên diện rộng, thì rõ
ràng những ghi nhận về thế kỷ hai mươi cũng sẽ khiến các nhà quan sát tinh
ý đi đến kết luận rằng chúng ta hiện nay chẳng hề vượt trội gì so với thời kỳ
đó cả.
Trong thực tế, quan niệm cho rằng thời kỳ Trung Cổ vốn đầy rẫy bạo
tàn là một sự bịa đặt của thời Phục Hưng, khi mà ưu tiên hàng đầu là nhấn
mạnh vào một tinh thần đổi mới, kể cả có phải trả giá bằng sự thật. Nếu một
thế giới Trung Cổ tăm tối đã trở thành một quan niệm bị hiểu sai trong thời
gian dài, thì lý do có thể là vì điều đó khẳng định một niềm tin đương đại
vốn được ủng hộ cho rằng loài người chúng ta luôn tiến tới những thứ tốt
đẹp và luôn được khai sáng hơn. Niềm tin này hoàn toàn là ảo tưởng, nhưng
rất khó biến mất. Và đặc biệt khó khăn để con người trong thế giới hiện đại
chấp nhận rằng thời kỳ khoa học, hiện đại của chúng ta có thể không phải là
một sự tiến bộ so với thời kỳ tiền khoa học kia.
Vài lời về du hành thời gian. Trong khi dịch chuyển tức thời lượng tử
thật sự đã được chứng minh trong các phòng thí nghiệm trên khắp thế giới,
thì ứng dụng thực tiễn của hiện tượng này vẫn nằm ở thì tương lai. Những ý
