tới chi phí giao dịch thấp với cái mà các nhà kinh tế gọi là ngoại ứng mạng
(network externalities), tức là lợi ích từ việc kết thông tin từ nhiều người
làm công và các đại lý.
Cũng giống như Công ty Đông Ấn của Anh,
thách thức lớn nhất của VOC là vấn đề người có vốn và người đại diện
:
ấy là việc những người trực tiếp thực hiện giao dịch thương mại có thể buôn
bán bằng tài khoản của mình, làm việc cẩu thả hay thẳng thừng lừa dối công
ty. Thế nhưng vấn đề này phần nào được khắc phục nhờ một hệ thống đền
bù đặc biệt, nối kết số tiền chi trả với các khoản đầu tư và doanh số bán,
nhờ đó đặt ra mối ưu tiên dựa trên doanh số thay vì dựa vào lợi nhuận ròng.
Việc kinh doanh tỏ ra phát đạt. Tới thập niên 1620, 50 chiếc tàu của
VOC trở về từ châu Á với hàng hóa trĩu nặng; tới thập niên 1690, số tàu này
là 156.
Trong khoảng thời gian từ năm 1700 tới 1750, khối lượng vận
chuyển của Hà Lan đi đường vòng qua Mũi Hảo Vọng trở về tăng gấp đôi.
Cho tới năm 1760, con số này vẫn còn xấp xỉ ba lần lượng vận chuyển của
Anh.
Sự đi lên về mặt kinh tế và chính trị của VOC được thể hiện trên giá cổ
phiếu của nó. Thị trường chứng khoán Amsterdam hiển nhiên dễ dao động
do các nhà đầu tư phản ứng trước những tin đồn về chiến tranh, hòa bình và
đắm tàu như những mô tả sinh động của người Do Thái dòng Sephardi là
Joseph Penso de la Vega trong cuốn sách được đặt tên khéo léo Confusión
de Confusiones (Hỗn độn của hỗn độn, 1688). Nhưng xu hướng lâu dài rõ
ràng là đi lên trong hơn một thế kỷ kể từ ngày thành lập công ty. Từ năm
1602 tới 1733, cổ phiếu VOC tăng từ mức bình giá (100) tới mức giá cao
nhất là 786, bất chấp từ năm 1652 cho tới Cách mạng Vinh quang năm
1688, công ty gặp phải sự thách thức của các đối thủ người Anh hiếu chiến.
Việc tăng giá trị vốn kéo dài như vậy, cùng với việc trả cổ tức thường
xuyên và giá tiêu dùng ổn định
, đảm bảo cho các cổ đông chính như
Dirck Bas trở nên rất giàu có. Ngay từ năm 1650, tổng số tiền chi trả cổ tức
đã bằng tám lần đầu tư ban đầu, cho thấy tỷ suất lợi tức hằng năm đạt 27%.
Nhưng điều đáng ngạc nhiên là không hề xảy ra hiện tượng bong bóng
ở Công ty Đông Ấn Hà Lan. Khác với bong bóng hợp đồng tương lai về
