điểm cuốn sách này được viết (tháng 5/2008), khoảng 1,8 triệu hợp đồng vay
thế chấp mua nhà đã bị quá hạn trả nợ, song vẫn còn khoảng 9 triệu hộ gia
đình Mỹ, tức là một phần mười số hộ gia đình sống trong nhà riêng, đã bị rơi
vào tình trạng vốn tài sản âm. Khoảng 11% các hợp đồng ARM đã bị tịch
thu trừ nợ. Theo hãng Credit Suisse, tổng số nhà bị tịch thu trừ nợ thuộc tất
cả các loại hợp đồng vay thế chấp mua nhà có thể lên đến 6,5 triệu trong
năm năm tới. Điều đó có thể sẽ đẩy 8,4% số người sở hữu nhà, hay 12,7% số
người vay thế chấp mua nhà, ra khỏi nhà của họ.
Kể từ khi thị trường cho vay thế chấp mua nhà dưới chuẩn bắt đầu xấu đi
vào đầu mùa hè 2007, làn sóng được tạo ra đã lan truyền khắp các thị trường
tín dụng trên thế giới, quét đi một số quỹ phòng hộ và gây thiệt hại hàng
trăm tỷ đô la cho các ngân hàng và các công ty tài chính khác. Vấn đề chủ
yếu nằm ở các CDO, với trên 500 tỷ đô la giá trị bán ra năm 2006, khoảng
một nửa trong số đó chứa rủi ro dưới chuẩn. Hóa ra rất nhiều các CDO đó đã
bị định giá cao quá mức, do ước tính sai lầm về tỷ lệ vỡ nợ dưới chuẩn có
thể xảy ra. Khi ngay cả các chứng khoán được xếp hạng AAA cũng bắt đầu
bị vỡ nợ, các quỹ phòng hộ chuyên mua các lố CDO có rủi ro cao nhất là kẻ
đầu tiên chịu thiệt hại. Mặc dù đã xuất hiện những dấu hiệu trục trặc từ tháng
2/2007, khi HSBC công bố những khoản thiệt hại nặng nề từ các hợp đồng
thế chấp mua nhà ở Mỹ, hầu hết các nhà phân tích hẳn sẽ cho rằng thời điểm
bắt đầu cuộc khủng hoảng dưới chuẩn là từ tháng 6 năm đó, khi mà hai quỹ
phòng hộ do hãng Bear Stearns
sở hữu nhận được yêu cầu công bố thế
chấp bổ sung từ Merrill Lynch, một ngân hàng đầu tư khác đã cho các quỹ
phòng hộ đó vay tiền song giờ đây lo ngại về mức độ rủi ro quá mức của các
quỹ này xuất phát từ những tài sản được bảo đảm bằng các hợp đồng cho
vay dưới chuẩn. Bear giải cứu một quỹ, song để cho quỹ kia sụp đổ. Trong
tháng tiếp theo đó, các tổ chức xếp hạng đã bắt đầu hạ bậc của cam kết nợ có
thế chấp đối với các chứng khoán được bảo đảm bởi hợp đồng vay thế chấp
mua nhà (viết tắt là RMBS CDO, một thuật ngữ bản thân nó cũng cho thấy
bản chất quá ư là phức tạp của các loại sản phẩm này). Một khi các tổ chức
xếp hạng đã làm điều đó, tất cả các loại tổ chức tài chính đang nắm giữ các
loại tài sản như vậy đã thấy rành rành trước mắt mình những thiệt hại to lớn.
