(cũng như sự tiến hóa của văn hóa) có lẽ mang đặc tính Lamarck hơn là
Darwin. Hai sự khác biệt mấu chốt nữa sẽ được thảo luận dưới đây. Dù thế
nào chăng nữa thì sự tiến hóa cũng là một mô hình giúp hiểu các thay đổi
tài chính tốt hơn tất cả những công cụ khác mà ta có.
Chín mươi năm trước, lý thuyết gia xã hội chủ nghĩa người Đức Rudolf
Hilferding đã dự đoán sẽ có sự vận động không ngừng về hướng tập trung
sở hữu thứ mà ông gọi là vốn tài chính.
phát triển tài chính quả thật vẫn nhìn quá trình ấy từ điểm nhìn thuận lợi của
các công ty lớn và thành công đã sống sót. Trong cây phả hệ chính thức của
Citigroup, ta có thể thấy rằng nhiều công ty nhỏ - từ Ngân hàng Thành phố
New York được thành lập vào năm 1812 - đã nhập về một thân chung, đó là
tập đoàn ngày hôm nay. Tuy vậy, đây lại chính là cách nghĩ sai lệch về sự
tiến hóa tài chính qua thời gian dài, bởi trong thực tế nó bắt đầu ở một thân
chung. Theo định kỳ, thân cây ấy rẽ nhánh ra ngoài khi mà các hình thức
ngân hàng và tổ chức tài chính mới xuất hiện. Việc một công ty nào đó nuốt
chửng những công ty nhỏ hơn trong quãng thời gian ấy cũng không có ý
nghĩa lắm. Trong quá trình tiến hóa, các động vật ăn thịt lẫn nhau, nhưng
đấy không phải là động lực chính đằng sau sự đột biến tiến hóa và sự xuất
hiện những loài mới. Điểm mấu chốt là lợi thế kinh tế về quy mô và độ lớn
không phải lúc nào cũng là động lực chính trong lịch sử kinh tế. Thường
xuyên hơn, quá trình hình thành loài mới là động lực chính - khi mà những
hình thức công ty mới hoàn toàn được lập ra; cũng đóng vai trò ngang bằng
là quá trình phá hủy sáng tạo, khi mà các công ty yếu hơn phá sản.
Lấy trường hợp các ngân hàng bán lẻ và ngân hàng thương mại, đây vẫn
là một lĩnh vực có sự đa dạng sinh học tương đối. Mặc dù có những công ty
khổng lồ như Citigroup và Bank of America, các thị trường Bắc Mỹ và
châu Âu vẫn có khu vực ngân hàng bán lẻ tương đối phân khúc. Khu vực
ngân hàng hợp tác có nhiều thay đổi nhất trong những năm gần đây, với
mức độ hợp nhất cao (đặc biệt là sau vụ khủng hoảng Tiết kiệm và Cho vay
vào những năm 1980), và hầu hết các ngân hàng đã chuyển sang sở hữu cổ
đông. Nhưng loài duy nhất sắp tuyệt chủng trong thế giới các nước phát
