những học thuyết lạc lõng phải được vút vào quên lãng hoàn toàn! Mong
rằng người ta chỉ sử dụng riêng những sự hiểu biết của chúng ta trong việc
nhìn nhận nhưng thời kỳ oanh liệt, đề đi sâu vào thực chất cốt tủy của
những sự kiện thời nay và hủy bỏ cái cuồng vọng về sự đổi thay với cái
hoang tưởng ngu si nực cười muốn lấy những ý nghĩ ngoại lai làm của
mình, để đối chọi với dân tộc mình! Tôi rất sợ là những mong ước của tôi
không được hoàn thành, và việc chiêm ngưỡng những công trạng lịch sử
tuyệt vời đã qua chỉ mới tiếp cận bên ngoài cái vòng hẹp mà ngày nay ta
gặp giữa lúc cơn lốc của tuổi thanh xuân điên loạn đang chạy theo những
ảo tưởng hão huyền cùng những điều mới lạ dã man. Biết làm sao được,
bạn thân mến của tôi! Tôi nghĩ rằng chỉ trong thời gian ngắn nữa thôi, nước
Tây Ban Nha tội nghiệp của chúng ta sẽ biến dạng ghê gớm mà chính nó
cũng không nhận ra nó, và nó cũng không thèm soi vào tấm gương sáng
ngời của lịch sử trong sạch của đất nước mình.
“Tôi không muốn viết thư này mà chưa cho bạn biết một sự việc đáng
buồn vừa xảy ra: cái chết thảm thương của một thanh niên đáng quý có rất
nhiều tiếng tăm ở Mađrít, kỹ sư giao thông Hôxê Đề Rây, cháu bà chị dâu
tôi. Sự việc bi thảm này xảy ra hồi đêm qua, ngay trong vườn nhà chúng
tôi, và tôi chưa có phán đoán gì chính xác về nguyên do đã dẫn anh Rây bất
hạnh kia đến quyết định dại dột này. Theo như bà Perfêcta, chị dâu tôi nói
sáng nay khi tôi ở Mundô Granđê về, thì vào lúc mười hai giờ đêm anh
Pêpê Rây đã lẻn vào vườn nhà chúng tôi, bắn một phát súng vào thái dương
bên phải, và chết ngay lập tức. Bạn thử tưởng tượng những nỗi kinh hoàng
và hoảng loạn diễn ra trong ngôi nhà lành hiền và chân chính này. Bà
Perfêcta tội nghiệp bị xúc động quá mạnh làm cho chúng tôi phát hoảng,
nhưng giờ đây bà đã đỡ hơn, và chiều hôm nay chúng tôi đã khuyên bà ăn
được bát nước cháo, chúng tôi đã tìm mọi cách để an ủi bà, và vì bà là một
tín đồ ngoan đạo bà đã chịu đựng cảnh đại bất hạnh này một cách nhẫn
nhục.
“Bạn ạ, giữa hai chúng ta, tôi có thể nói để bạn biết vụ tự sát của anh
thanh niên Rây có thể là do một ý đồ chống đối gây nghi ngờ, có thể là do
