Buổi tối hôm đó ở Moffat, khi mọi người đã uống đủ trà và nói đủ về bút
đá, chúng tôi đi xuống quán rượu ở tầng trệt của khách sạn chật nhất thế
giới. Sau một hai ly bia, câu chuyện chuyển sang một đề tài yêu thích khác
của Zalasiewicz: những con chuột khổng lồ. Chuột đã đi theo con người tới
gần như mọi ngóc ngách của địa cầu, và ý kiến chuyên môn của Zalasiewicz
cho rằng một ngày chúng sẽ thống lĩnh trái đất.
“Đa số có thể vẫn có kích thước như chuột và hình dáng như chuột,” ông
nói với tôi. “Nhưng những con khác có thể nhỏ đi hay lớn hơn. Nhất là nếu
xảy ra tuyệt chủng do đại dịch và một không gian sinh thái mở ra, loài chuột
có lẽ là có lợi thế tốt nhất để tận dụng điều đó. Và chúng ta biết rằng sự thay
đổi về kích thước có thể diễn ra khá nhanh.” Tôi nhớ lại một con chuột mà
tôi từng chứng kiến kéo một mẩu bánh pizza dọc theo những đường ray ở
nhà ga xe điện ngầm Upper West Side. Tôi tưởng tượng cảnh nó băng qua
một đường hầm bỏ hoang rồi lớn lên bằng kích thước một con chó
Doberman [
].
Dù sự kết nối có vẻ mong manh, mối quan tâm của Zalasiewicz tới chuột
khổng lồ đại diện cho sự mở rộng hợp lý mối quan tâm của ông tới loài bút
đá. Ông rất thích thú với thế giới trước khi có con người và ngày càng hứng
thú hơn với thế giới mà loài người sẽ bỏ lại. Dự án này đưa tới thông tin cho
dự án kia. Khi nghiên cứu về kỷ Ordovic, ông cố gắng tái dựng lại quá khứ
xa xôi trên cơ sở những đầu mối vụn vỡ còn lại: các hóa thạch, các đồng vị
carbon, các lớp đá trầm tích. Khi định liệu tương lai, ông cố gắng hình dung
những gì sẽ còn lại ở hiện tại khi thế giới đương đại thu về chỉ là những
mãnh vỡ: các hóa thạch, các đồng vị carbon, các lớp đá trầm tích.
Zalasiewicz tin rằng ngay cả một nhà địa tầng học năng lực trung bình cũng
sẽ, với khoảng thời gian 100 triệu năm hay tương đương, có thể nói về điều
gì đó cực kỳ khác thường xảy ra ở thời khắc của chúng ta ngày nay. Điều
này vẫn thế dù sau 100 triệu năm nữa, tất cả những gì chúng ta coi là các
công trình vĩ đại của con người: những tác phẩm điêu khắc và các thư viện,
những tượng đài và các nhà bảo tàng, thành phố và nhà máy, sẽ bị nén lại chỉ
còn là một lớp trầm tích không dày hơn so với một mảnh giấy gói thuốc lá.
