gần nhất của mình, rồi giờ đào xương của họ lên và tái thiết lập bộ gien của
họ.
“Tôi muốn biết điều gì đã thay đổi hoàn toàn ở con người hiện đại, so với
người Neanderthal, để tạo nên sự khác biệt,” Pääbo nói với tôi. “Điều gì đã
khiến chúng ta có thể xây dựng nên những xã hội khổng lồ, và lan khắp toàn
cầu, rồi phát triển công nghệ mà tôi nghĩ không ai nghi ngờ đó là độc nhất
vô nhị của riêng con người? Phải có cơ sở về mặt di truyền cho điều đó, và
nó ẩn giấu đâu đó trong những danh sách này”.
***
Những chiếc xương từ Thung lũng Neander được phát hiện bởi các công
nhân mỏ mà lúc đó họ nghĩ chỉ là rác. Chúng có khả năng đã bị bỏ mất hoàn
toàn nếu người chủ mỏ đá không nghe thấy về phát hiện và cương quyết cứu
lấy những gì còn lại: một chiếc sọ, một chiếc xương đòn, bốn xương cánh
tay, hai xương hông, những phần của năm chiếc xương sườn và một nửa
xương chậu. Tin rằng xương này thuộc về một con gấu hang, người chủ mỏ
đá đã chuyển chúng cho một thầy giáo địa phương, Johann Carl Fuhlrott,
người có thú vui buổi tối là một nhà nghiên cứu hóa thạch. Fuhlrott nhận ra
rằng ông đang gặp phải thứ cùng lúc kỳ lạ và quen thuộc hơn nhiều so với
một con gấu. Ông tuyên bố những phần xương đó là dấu vết về một “thành
viên nguyên thủy của giống loài chúng ta.”
Tình cờ, chuyện này rơi đúng vào thời điểm Darwin xuất bản cuốn On the
Origin of Species, và những chiếc xương nhanh chóng bị cuốn vào cuộc
tranh luận về nguồn gốc loài người. Những địch thủ của thuyết tiến hóa bác
bỏ tuyên bố của Fuhlrott. Những chiếc xương này, họ nói, thuộc về một
người bình thường. Một giả thuyết cho rằng đó là một người Cossack đã
lang thang ở vùng này trong những biến động sau thời Chiến tranh
Napoleon. Lý do những chiếc xương này nhìn có vẻ lạ lùng - xương đùi của
người Neanderthal cong rất đặc biệt - là do tay Cossack kia đã ngồi trên lưng
ngựa quá lâu. Một giả thuyết khác nói những chiếc xương thuộc về một
người đàn ông bị bệnh còi xương: người đàn ông này đã quá đau đớn vì căn
bệnh tới mức ông liên tục thấy đầu mình ở phần trán bị căng ra, điều này
