phim giả tưởng Jurassic Park [
], rốt cuộc thật đáng buồn, chỉ là giả tưởng.
Mặt khác, 500 nghìn năm trước thì con người hiện đại chưa tồn tại.
Cho dự án bộ gien, Pääbo đã xoay xở kiếm được 21 chiếc xương người
Neanderthal được tìm thấy trong một hang động ở Croatia (Để thu được
ADN, Pääbo hay bất cứ nhà cổ sinh vật học di truyền nào khác, phải cắt các
mẫu xương và phân hủy chúng, một quy trình mà vì những lý do hết sức rõ
ràng, các nhà bảo tàng và giới thu thập mẫu hóa thạch rất không muốn cho
phép). Chỉ ba trong số những chiếc xương đó là giúp thu về ADN của người
Neanderthal. Vấn đề còn thêm rắc rối, ADN đó bị chìm trong ADN của các
vi sinh vật đã ăn những chiếc xương này trong 30 nghìn năm trở lại đây, có
nghĩa là hầu hết nỗ lực lập sơ đồ gien bị phí hoài. “Có những lúc gần như
tuyệt vọng,” Pääbo nói với tôi. Không lâu sau khi một khó khăn được giải
quyết, một khó khăn khác xuất hiện. “Đó là một cuộc nhào lộn của cảm
xúc,” Ed Green, một kỹ sư sinh học phân tử của Đại học California-Santa
Cruz, người từng làm việc với dự án này vài năm, nhớ lại.
Dự án cuối cùng cũng cho ra những kết quả hữu ích, tức là những danh
sách dài các A, T, G và C, khi một thành viên trong nhóm của Pääbo, David
Reich, một nhà di truyền học ở Trường Y Harvard, để ý thấy có điều gì đó
lạ. Chuỗi gien của người Neanderthal, như dự kiến, rất gần với chuỗi của
con người. Nhưng chúng giống với một số người này hơn so với những
người khác. Cụ thể, dân châu Âu và châu Á chia sẻ nhiều ADN với người
Neanderthal hơn là dân châu Phi. “Chúng tôi cố gắng dẹp bỏ kết quả này,”
Reich nói với tôi. “Chúng tôi nghĩ, ‘Hẳn là sai rồi.’”
Trong khoảng 25 năm qua, nghiên cứu về sự tiến hóa của con người bị
thống trị bởi một giả thuyết được gọi trên báo chí phổ thông là “Out of
Africa” (Nguồn gốc châu Phi) và trong giới học thuật là “thuyết nguồn gốc
đơn nhất cận đại” hay “thuyết thay thế”. Thuyết này cho rằng tất cả con
người hiện đại xuất thân từ một nhóm nhỏ sống ở châu Phi vào khoảng 200
nghìn năm trước. Khoảng từ 100 tới 20 nghìn năm trước, một nhánh phụ của
nhóm này di cư sang Trung Đông, và từ đó, các nhóm phụ của phụ dần đi về
phía tây bắc tới châu Âu, về phía đông tới châu Á, và tiếp về phía đông nữa
