lips and all at once the sparks go flying, those devil lips”, nhung khán giả
vẫn ngồi yên lặng, không vỗ tay. Họ không hiểu lời chăng? Có quá nhiều
khêu gợi biểu hiện lộ liễu trong đó đối với thị hiếu đạo Hồi? Sau mỗi ca
khúc, thậm chí ngay trong lúc chơi và hát, Armstrong lau mặt bằng chiếc
khăn trắng to. Có một người liên tục thay những chiếc khăn này cho ông, cứ
như anh ta đi cùng Armstrong vòng quanh châu Phi chỉ với mục đích ấy.
Sau đó tôi nhìn thấy ông có cả túi khăn, có lẽ vài chục chiếc.
***
Sau buổi hòa nhạc mọi người tản đi rất nhanh, họ biến vào bóng đêm. Tôi
bàng hoàng. Tôi nghe nói các buổi hòa nhạc của Armstrong tạo ra sự cuồng
nhiệt, điên rồ, mê ngất. Không có sự nồng nhiệt nào như thê trên sân vận
động ở Khartoum, mặc dù Satchmo đã hát nhiều bài ca của các nô lệ Phi
châu ở Nam Mỹ, Alabama và Louisiana, nơi chính ông sinh ra. Nhưng cái
châu Phi xa xôi kia và châu Phi bây giờ đã là hai thế giới khác nhau không
cùng chung tiếng nói, không hiểu và tạo được sự đồng cảm với nhau.
Những người bạn Sudan đưa tôi về khách sạn. Chúng tôi ngồi ở ngoài hàng
hiên uống xô đa chanh. Lát sau, một chiếc xe chở Armstrong đến. Ông ngồi
xuống bên bàn như trút được gánh nặng, đúng hơn là ông đổ cả người
xuống ghế. Ồng là một người đàn ông to lớn, chắc nịch, có đôi vai rộng
xuôi xuống. Người hầu bàn mang nước cam đến cho ông. Ông uống một
hơi hết ngay, rồi tiếp theo thêm cốc nữa và cốc nữa. Ông ngồi đó mệt mỏi,
đầu ngả ra, im lặng. Khi đó ông sáu mươi tuổi và - điều mà tôi không biết -
đã bị đau tim. Armstrong trong buổi hòa nhạc và ngay sau đó là hai người
hoàn toàn khác nhau: người thứ nhất vui vẻ, thoải mái, sống động, với sức
giọng mạnh mẽ và âm vực lớn mà ông khơi ra từ cây kèn; người thứ hai -
nặng nề, kiệt lực, hết sức, gưong mặt tàn lụi hằn rõ nếp nhăn.
***
Người nào rời khỏi các bức tường an toàn của Khartoum và đi vào sa mạc
cần nhớ rằng những cái bẫy nguy hiểm đang rình rập anh ta. Bão cát luôn
thay đổi hình dạng của cảnh vật và chuyển dịch các dấu mốc, và nếu người
