“Anh chàng Gyges này, như những gì chúng ta biết, là người mọi rợ đầu
tiên dâng đồ lễ tạ đến Delphi...”
“Anh ta, như người ta nói, khao khát đến được Ithaca...”
“Theo tôi được biết, người Ba Tư có các tập quán sau...”
“Và như tôi dự đoán, kết luận từ những gì đã biêt về những điều chưa
biết...”
“Và như tôi biết được từ những gì người ta nói...”
“Đây là ghi nhận của tôi từ những gì họ kể về những miền xa xôi nhất...”
“Điều đó có thật không, tôi không biêt, tôi chỉ viết những gì họ kể...”
“Tôi không thể đưa ra một cách chính xác những người Ionia nào đã tỏ ra
hèn nhát và ai đã kiên cường trong cuộc chiến này, vì họ buộc tội lẫn
nhau...”
Herodotus hiểu rằng ông đang ở trong thé giới của những điều không chắc
chắn và những hiểu biết không hoàn chỉnh, vì vậy ông luôn biện hộ về các
thiếu sót của mình, giải thích và thanh minh:
“Tranh luận với ai đó về sự tồn tại của Ocean là điều bất khả, vì truyền
thuyết này dựa trên một cái gì đó mơ hồ và không rõ ràng. Tôi không biết gì
về sự tồn tại của con sông Ocean và tôi nghĩ rằng Homer hoặc ai đó trong
số các thi sĩ cố đã sáng tác ra cái tên này và đưa nó vào thơ của mình...”
“Rõ ràng là không ai biết gì về châu Âu, cả về vùng phía Đông cũng như
phía Bắc của nó, và nó có bị biển bao bọc hay không...”
“Những gì ở phía sau vùng đất ấy... điều này không ai biết đích xấc; vì tôi
không thể tìm hiểu về nó từ bất cứ người nào có thể khẳng định đã chính
mắt nhìn thấy nó...”
“Sô lượng người Scythia lớn như thế nào, tôi không thể tìm hiểu chính xác,
và tôi nghe các câu chuyện hoàn toàn trái ngược nhau về điều này...”
Nhưng trong chừng mực có thể - mà đối với thời ấy đây là một nỗ lực
khủng khiếp và sự hy sinh vĩ đại - ông cố gắng kiểm chứng tất cả, đi đến
