Nhưng cái nhu cầu muốn chiếm được tất cả này trước đó đã đưa Croesus
đến suy tàn, giờ đây lại gây nên thảm bại cho Cyrus. Thêm vào đó, hình
phạt cho lòng tham vô đáy của con người luôn xảy đến vào thời điểm - sức
mạnh hủy diệt và tai hại của nó chính là ở đây - khi anh ta tưởng như chỉ
còn cách mục tiêu mơ ước một bước chân. Vì thế, cùng với hình phạt này
có cả sự vỡ mộng đối với thế giới, cả sự bất bình với số mệnh đầy lòng thù
oán, cả cảm giác chán nản của tủi nhục và bất lực.
Nhưng hiện giờ Cyrus đang tiến sâu vào châu Á, lên phía Bắc - ông chinh
phạt người Massagetea. Cuộc chinh phạt này không làm ai ngạc nhiên, bởi
vì mọi người “đều đã biết rằng Cyrus sẽ không ngồi yên vì ông tấn công
mọi dân tộc không trừ ngoại lệ. Có nhiều nguyên nhân quan trọng đã thúc
đẩy và khuyên khích ông làm việc này: trước tiên là việc ông ra đời, ông tin
rằng mình là cái gì đó cao hơn con người, sau đó là sự may mắn đã đồng
hành với ông trong các cuộc chiến tranh; bởi vì dù Cyrus chinh phạt bất cứ
đâu thì dân tộc bị xâm lược cũng không thoát được ách nô lệ.”
Tất cả những gì chúng ta biết được về người Massagetae là họ sống trên các
bình nguyên rộng lớn của Trung Á, cũng như trên các hòn đảo trên sông
Amu Darya, nơi mùa hè họ đào các loại củ mà ăn, họ cất giữ hoa quả chín
làm thức ăn cho mùa đông. Chúng ta biết thêm rằng người Massagetae đã
dùng một loại ma túy gì đó, như vậy họ là thủy tổ của những kẻ hút hít thời
nay: “Họ cũng đã phát hiện ra loại cây cho thứ quả kỳ lạ. Họ kéo từng đám
đông đến một nơi và đốt lửa lên, rồi họ ngồi xuống; ném quả vào lửa, hít
vào mình mùi của những quả bị ném vào và nướng chảy đó họ chuếch
choáng vì thứ mùi này như người Hy Lạp chuếnh choáng vì rượu nho; sau
đó, càng ném thêm quả vào lửa, họ càng chuếnh choáng, đến mức rốt cuộc
họ đứng dậy nhảy múa và bắt đầu hát.”
Nữ vương của người Massagetae khi đó là một phụ nữ mang tên Tomyris.
Giữa bà và Cyrus đã xảy ra một bi kịch đẫm máu và chí tử trong đó Croesus
cũng có vai trò của mình. Thoạt tiên, Cyrus dùng mưu: ông giả vờ cầu hôn
Tarymis. Nhưng nữ vương Massagetae nhanh chóng đọc được ý định thực
thụ của vua Ba Tư là muốn có vương quốc của bà chứ không phải bản thân
