Nhưng có thể họ không đi cùng nhau - khi đó vấn đề không nảy sinh. Có
thể Croesus có thùng nước riêng, thứ nước bình thường, không nhất thiết là
của dòng sông đặc biệt Choaspes? Chúng ta gần như không biết gì về điều
này, vì ta không gặp lại Croesus lần nào trong các trang sách của Herodotus
cho đến tận khi cuộc viễn chinh tới được dòng sông Amu Darya mênh
mông và hiền hòa.
***
Cyrus, không chiếm được nữ vương Tomyris, đã tuyên chiến với bà. Ồng ta
bắt đầu bằng việc ra lệnh xây cầu phao trên sông để đưa quân qua. Nhưng
khi ông tiến hành công việc này, Tomyris cử sứ giả đến và gửi cho Cyrus
những lời đầy lý trí và cân nhắc: “Hãy ngừng công việc của ngươi lại, hãy
cai trị thần dân của mình và để cho ta cai trị đất nước của ta. Nhưng
không, ngươi sẽ không nghe lời khuyên của ta, bởi vì hòa bình là thứ cuối
cùng mà ngươi khao khát. Vậy nếu muốn thử sức với chúng ta, ngươi không
cần xây cầu: chúng ta sẽ lùi khỏi bờ sông một khoảng cách ba ngày đường,
và ngươi sẽ vào lãnh thổ của chúng ta một cách yên ổn. Còn nếu ngươi
muốn gặp chúng ta trên đất của ngươi - hãy lùi lại một khoảng cách đúng
như thế tính từ bờ sông.”
Nghe thấy vậy, Cyrus triệu tập hội nghị các bô lão và hỏi ý kiến những
người tham gia. Tất cả đều nhất trí khuyên nên lùi lại và tiếp nhận Tomyris
cùng đạo quân của bà trên bờ sông phía Ba Tư của mình. Chỉ có một ý kiến
khác - của Croesus. Croesus bắt đầu một cách triết lý: “Trước hết ngài sẽ
biết được - ông ta nói với Cyrus - rằng các sự việc của con người vận hành
bằng bánh xe, trong vòng quay của mình nó không cho phép họ luôn luôn
gặp may mắn.”
Lời của Croesus cảnh báo thẳng thừng rằng may mắn có thể quay lưng lại
với Cyrus và khi đó mọi chuyện sẽ tồi tệ. Bởi vậy ông khuyên nên qua bên
kia sông và ở đó - vì ông nghe rằng người Massagetea không giàu cọ như
người Ba Tư và chưa bao giờ được nếm mùi ăn chơi thỏa chí - sẽ thịt một
bầy cừu, bày rượu vang tinh khiết cùng nhiều món ăn và đãi họ một bữa
