Lối tư duy thứ hai góp phần mang đến nỗi sợ thất bại chính là khi bạn đánh
giá khả năng của mình chỉ đơn thuần dựa trên kết quả đạt được, chứ không tính
đến nỗ lực bạn bỏ ra. Tư duy vô lý này thể hiện “xu hướng thành quả,” hoàn
toàn đối lập với “xu hướng quá trình.” Cho phép tôi giải thích thêm bằng một
ví dụ cá nhân. Trong vai trò bác sĩ điều trị tâm lý, tôi hoàn toàn có khả năng
kiểm soát những điều mình nói ra và cách tôi tương tác với bệnh nhân. Nhưng
tôi không thể kiểm soát được cách bệnh nhân phản hồi lại nỗ lực giúp đỡ của
tôi trong quá trình điều trị. Những điều tôi nói và cách tôi giao tiếp chính là
quá trình; còn phản hồi của bệnh nhân là kết quả. Bất cứ ngày nào trong tuần
cũng có nhiều bệnh nhân nhận xét rằng họ thấy phấn chấn hơn nhiều sau buổi
điều trị, nhưng cũng có một vài bệnh nhân cho biết họ hoàn toàn không thấy
chuyển biến gì.
Nếu đánh giá công việc đơn thuần dựa trên kết quả đạt được, tôi sẽ vui
mừng phấn khởi khi nghe người bệnh báo tin tốt lành, và cảm thấy mình thất
bại và yếu kém khi có bệnh nhân phản ứng tiêu cực. Điều này sẽ khiến đời
sống cảm xúc của tôi y hệt như tàu lượn cao tốc, và lòng tự trọng của tôi cũng
lên xuống vô định, mệt mỏi suốt một ngày dài. Nhưng nếu tôi thừa nhận với
chính mình một thực tế rằng tôi chỉ có thể kiểm soát những gì tôi đóng góp vào
buổi điều trị, thì tôi có thể tự hào về bản thân vì đã nỗ lực làm việc miệt mài,
bất chấp kết quả sẽ ra sao. Đó thật sự là một chiến thắng to lớn của cá nhân tôi,
vì tôi học được cách đánh giá công việc mình làm dựa trên quá trình thực hiện
chứ không phải trên kết quả sau cùng. Nếu một bệnh nhân cho tôi biết kết quả
không khả quan đối với họ, tôi sẽ tìm cách học hỏi. Nếu tôi làm sai điểm nào
đó, tôi sẽ quyết tâm sửa chữa, nhưng tôi không vì thế mà nhảy lầu hòng kết
liễu cuộc đời mình.
9. Sợ thành công.
Nếu bạn thiếu tự tin thì thành công có vẻ còn rủi ro hơn thất bại, bởi bạn
đoan chắc nó dựa trên may rủi. Thế nên bạn tin mình không thể duy trì được
thành công, và bạn cảm thấy thành công chỉ càng khiến người khác kỳ vọng
nhiều hơn về bạn. Bỗng một ngày nọ, sự thật phũ phàng bị lôi ra ánh sáng, bạn
