5.
Mở rộng quan điểm.
Một trong những tư suy sai lệch phổ biến nhất gây ra mặc cảm tội lỗi là cá
nhân hóa – tư tưởng sai lầm cho rằng bạn phải chịu trách nhiệm cho cảm giác
và hành động của người khác, hoặc những sự việc ngoài tầm kiểm soát của
bạn.
Mặc cảm tội lỗi trở nên khó vượt qua hơn nhiều khi ai đó gánh chịu nỗi đau,
và khẳng định rằng điều đó là hậu quả của mối quan hệ giữa bạn và họ. Trong
những trường hợp như thế, sẽ có ích khi bạn làm rõ phạm vi trách nhiệm của
mình. Trách nhiệm của bạn kết thúc ở đâu, và trách nhiệm của người khác bắt
đầu từ chỗ nào?
Thuật ngữ chuyên môn của phương pháp này là “tước thẩm quyền”, nhưng
bạn có thể xem đây là cân nhắc thấu đáo mọi chuyện.
Hãy xem ví dụ sau. Jed là một sinh viên bị trầm cảm nhẹ; người anh song
sinh tên Ted của cậu bị trầm cảm nặng đến mức đã thôi học và xa lánh xã hội,
chỉ sống với bố mẹ mà thôi. Jed cảm thấy có lỗi về chứng trầm cảm của anh
trai. Tại sao? Jed nói với tôi rằng cậu luôn cởi mở và cần cù hơn anh mình. Kết
quả là, từ thuở bé, cậu luôn đạt được thứ hạng cao hơn và có nhiều bạn hơn
Ted. Jed lý luận rằng những thành công về mặt xã hội và học tập của cậu đã
khiến anh trai cảm thấy thua kém và bị bỏ lại phía sau. Thế nên, Jed kết luận
rằng cậu chính là nguyên nhân khiến Ted bị trầm cảm.
Sau đó, cậu đã đẩy lý lẽ này đến mức phi lý cực đoan bằng cách cho rằng
bản thân mình cũng phải bị trầm cảm để giúp Ted không còn cảm giác u uất và
thua kém nữa. Khi trở về nhà vào dịp lễ, Jed tránh các hoạt động xã hội thông
thường, nói giảm nói tránh thành quả học tập xuống, và nhấn mạnh rằng cậu đã
