cụ vốn có lối ăn nói sống sượng không thích hợp với ngày nay. Ngay
tại nhà Madame de La Rochefoucauld, người ta cũng không ngại bông
đùa về kích thước đồ sộ của bà ngay trước mặt bà mà chính bà là người
đầu tiên phá lên cười. Một hôm mẹ tôi đến thăm công tước phu nhân
De La Rochefoucauld, gặp ông chồng ở cửa vào mà không nhìn thấy bà
vợ ngồi trong một hõm tường cuối phòng, bèn hỏi: ‘Ông ở nhà một
mình sao, thưa ông? Bà nhà đi đâu sao, tôi không thấy bà ấy. - Bà thật
đầy nhã ý!’ ông công tước đáp, ông là người có những nhận định rất sai
lầm, nhưng không thiếu hóm hỉnh.”
Ăn tối xong, trở về phòng, tôi nói với bà tôi rằng những đức tính
đáng mến ở Madame de Villeparisis - ý tứ, tinh tế, khiêm nhường - có
lẽ không phải là thực sự quý giá, bởi chưng những người sở hữu những
đức tính ấy ở mức tột đỉnh chỉ là những Molé, những Loménie, còn như
nếu thiếu chúng, quan hệ hằng ngày có thể trở nên khó chịu, nhưng
điều đó không ngăn những kẻ hợm mình không có đầu óc phán xét trở
thành Chateaubriand, Vigny, Hugo, Balzac, những kẻ mà loại như
Bloch dễ dàng giễu cợt... Nhưng nghe nhắc đến tên Bloch, bà tôi liền
phản đối. Và cụ ca ngợi Madame de Villeparisis với tôi. Người ta
thường nói, trong tình yêu, chính lợi ích giống loài dắt dẫn lựa chọn
của mỗi người và muốn con cái sinh ra được cấu tạo một cách bình
thường nhất, thì nên tìm những người nữ gầy cho đàn ông béo và nữ
béo cho đàn ông gầy; tương tự như vậy, chính linh cảm mơ hồ về
những gì cần thiết cho hạnh phúc của tôi, luôn bị đe dọa bởi chứng dễ
bị kích động, bởi xu hướng bệnh hoạn dễ rơi vào tâm trạng buồn bã hay
cô đơn, đã khiến bà tôi đặt những đức tính điềm đạm và suy xét lên
hàng đầu, những phẩm chất đặc biệt không chỉ riêng cho Madame de
Villeparisis, mà cả cho một môi trường xã hội trong đó tôi có thể tìm
thấy khuây khỏa và an tĩnh - một môi trường giống như cái môi trường
ở đó người ta thấy nở rộ tinh thần của một Dondan, một De Rémusat,
nếu không muốn nói của một Madame de Beausergent, một Joubert
một Madame de Sévigné, cái tinh thần đưa nhiều hạnh phúc, nhiều
