người ta giới thiệu mình với Madame de Praslin vốn trước khi lấy
chồng chỉ là tiểu thư Sébastiani; còn bà này nghĩ mình đường đường là
một công tước phu nhân, cần gì phải được giới thiệu với ai. Và thực ra
(Madame de Villeparisis nói thêm, quên bẵng là mình vừa nói là không
hiểu cái kiểu so đo tinh vi ấy) ngay cả nếu bà chỉ là Madame de
Choiseul, thì lập luận của bà vẫn có thể đứng vững. Dòng họ Choiseul
thuộc loại cao sang nhất, tổ mẫu của họ là em gái vua Louis-To-Béo
họ là những quân vương của vùng đất phong Bassigny. Tôi thừa nhận
rằng về mặt quan hệ thông gia và thành đạt hiển hách, dòng họ
Bouillon chúng tôi có trội hơn, nhưng về mặt lâu đời thì cũng gần như
nhau thôi. Và vấn đề ngôi thứ ấy làm nảy sinh những sự việc tức cười,
như bữa ăn trưa bị trễ cả hơn một tiếng đồng hồ do một trong hai vị phu
nhân dùng dằng mãi mới chịu để người ta giới thiệu mình với vị kia.
Mặc dù vậy, hai bà đã trở thành bạn thân, và bà ấy đã biếu mẹ tôi một
chiếc ghế bành giống như chiếc này, ai cũng chối đây đẩy - như bà vừa
làm đấy - không chịu ngồi vào. Một hôm, mẹ tôi nghe thấy tiếng xe
ngựa vào sân. Cụ bèn hỏi một gã hầu nhỏ xem đó là ai. ‘Thưa bà bá
tước, đó là công tước phu nhân De La Rochefoucauld. - À được, ta sẽ
tiếp bà ấy.’ Mười lăm phút trôi qua, chẳng thấy ai. ‘Này, công tước phu
nhân De La Rochefoucauld đâu?’ - ‘Bà ấy đang lên cầu thang, dừng lại
lấy hơi, thưa bà bá tước,’ gã hầu nhỏ trả lời, gã mới vào làm chưa được
bao lâu, đến từ nông thôn, nơi mẹ tôi có thói quen mộ người ở, nhiều
khi cụ biết họ từ khi mới ra đời. Chính vì thế mà nhà chúng tôi có
những gia bộc tốt. Và đó là thứ sang trọng nhất. Quả như lời gã hầu,
công tước phu nhân De La Rochefoucauld lên cầu thang một cách khó
nhọc, vì bà quá to béo, to béo đến nỗi khi bà bước vào, mẹ tôi đã có
một thoáng lo lắng không biết nên mời bà ngồi vào đâu. Đúng vào lúc
ấy, chiếc ghế của Madame de Praslin cho, đập vào mắt cụ: ‘Xin mời bà
ngồi,’ mẹ tôi nói, đẩy chiếc ghế về phía bà. Và bà công tước ngồi đầy
ắp chiếc phô-tơi. Mặc dầu bệ vệ như thế, bà ta vẫn khá dễ chịu. ‘Bà ấy
vẫn gây một ấn tượng mỗi khi xuất hiện,’ một trong những người bạn
của gia đình chúng tôi nhận xét. ‘Nhất là khi bà ta đi khỏi, ‘ mẹ tôi đáp,
