phết,” hay “Cắt và phơi khô cỏ là điều thú vị nhất trên đời
.” Ngay cả
Madame de Simiane cũng tưởng tượng mình giống bà ngoại của mình,
khi bà viết: “Thưa ông, M. de la Boulie đang khỏe phây phây và ông ấy
sẵn sàng được nghe tin báo tử của mình”, hay: “Ôi, ngài hầu tước thân
mến, bức thư của ngài làm tôi rất hài lòng! Làm sao mà không trả lời
cho được!” hay nữa: “Thưa ông, hình như ông nợ tôi một câu trả lời và
tôi nợ ông nhiều hộp đựng thuốc lá sợi ướp hương vỏ trái bergamote
Tôi xin trả trước tám hộp và sẽ gửi thêm nữa...; chưa bao giờ đất lại
sinh sôi nhiều bergamote đến thế. Chắc là để chiều lòng ngài.” Và cũng
theo cái giọng ấy, bà viết thư về việc chích máu, về những trái chanh,
v.v... mà bà ngỡ như là thư của Madame de Sévigné
. Nhưng, là người
đã đến với Madame de Sévigné bằng nội tâm, bằng tình yêu đối với
những người thân của chính mình, đối với thiên nhiên, bà tôi đã dạy tôi
biết yêu những vẻ đẹp thật sự, hoàn toàn khác nơi nữ sĩ. Những vẻ đẹp
đó, sắp tới đây, càng làm thấm thía vì Madame de Sévigné là một nghệ
sĩ lớn thuộc cùng một gia đình với một họa sĩ mà tôi sẽ gặp ở Balbec -
Elstir - ông này rồi đây có ảnh hưởng sâu sắc đối với cách nhìn sự vật
của tôi. Đến Balbec, tôi nhận ra cách Madame de Sévigné mô tả sự vật
cũng giống cách của ông, nghĩa là trình bày chúng theo trình tự cảm thụ
của chúng ta, thay vì giải thích chúng trước hết bằng nguyên nhân gây
ra chúng. Nhưng ngay chiều hôm ấy, trong toa tàu này, khi đọc lại bức
thư mô tả ánh trăng: “Mẹ không thể cưỡng lại sức cám dỗ, mẹ mang tất
cả những mũ áo không cần thiết, mẹ đi vào con đường dạo chơi ấy mà
không khí dễ chịu như trong phòng ngủ của mẹ; mẹ thấy hàng ngàn
chuyện hoang đường, những thầy dòng trắng-đen, nhiều nữ tu sĩ xám-
trắng, những người đàn ông bị chôn thẳng đứng mình áp sát vào những
thân cây, v.v.
”, tôi đã rất khoái cái mà ít lâu sau đó tôi gọi là khía cạnh
Dostoievski trong Những bức thư của Madame de Sévigné (bà đã chẳng
vẽ những phong cảnh theo cách văn hào Nga mô tả nhân vật đó sao?).
Chiều hôm ấy, sau khi đưa bà tôi đến nhà bà bạn và ở lại đó vài tiếng
đồng hồ, tôi lại đáp tàu một mình, ít ra tôi cũng không thấy cái đêm
