khi cảm thấy, nó tương tự như cái cảm giác sung sướng mà những gác
chuông nhà thờ ở Martainville mang lại cho tôi. Nhưng lần này, nó
không được trọn vẹn. Xe chúng tôi đi theo con đường sống trâu và, thụt
vào mé trong rệ đường, tôi vừa trông thấy ba cái cây chắc là cổng vào
một lối đi râm mát, hình thành một nét hoa văn không phải tôi mới thấy
lần đầu; tôi không nhớ ra cái nơi chúng như được tách ra, nhưng tôi
cảm thấy dạo xưa chúng rất quen thuộc đối với tôi; thành thử, vì đầu óc
đang lấn cấn giữa những năm xa xôi nào đó và thời điểm hiện tại,
những vùng lân cận của Balbec chao đảo và tôi tự hỏi phải chăng toàn
bộ cuộc dạo chơi này chỉ là một hư cấu của trí tưởng tượng, Madame
de Villeparisis một nhân vật của tiểu thuyết và ba cái cây già kia là thực
tại mà ta thấy lại khi ngước mắt lên khỏi cuốn sách ta đang đọc, trong
đó mô tả một môi trường mà cuối cùng, ta ngỡ như đã thực sự được
đưa tới đó.
Tôi nhìn ba cái cây, tôi trông thấy chúng rất rõ, nhưng đầu óc tôi cảm
thấy chúng che phủ một cái gì đó mà nó không sao bám vào được, tựa
như những vật để ở một chỗ quá xa, ngón tay ta vươn hết tầm cũng chỉ
thi thoảng khẽ chạm vào bao bì mà chẳng nắm được gì. Ta bèn nghỉ
một lúc để rồi lấy đà vung cánh tay ra phía trước mạnh hơn, cố với tới
xa hơn. Nhưng muốn cho đầu óc tôi tập trung để lấy đà, tôi phải tách
riêng ra một mình. Sao mà tôi muốn bứt ra như trong những cuộc đi
dạo về phía Guermantes khi tôi tách ra khỏi cha mẹ tôi! Thậm chí tôi
cảm thấy đáng ra lúc này tôi cũng phải làm thế. Tôi nhận ra loại khoái
cảm này, tuy nó đòi hỏi đầu óc phải lật đi lật lại tự vấn, nhưng so với nỗ
lực ấy, cái thú làm biếng tránh suy nghĩ xui ta không động não, xem ra
thật vô vị. Cái khoái cảm ấy, vốn chỉ nhằm tới dự cảm, tôi phải tự mình
tạo ra nó, rất hiếm khi tôi có được khoái cảm ấy, nhưng mỗi lần như
vậy, tôi đều thấy những chuyện xảy ra trong khoảng thời gian qua
dường như chẳng có gì quan trọng và chỉ cần gắn hết mình với hiện
thực của nó là cuối cùng, tôi có thể bắt đầu một cuộc sống thực sự. Tôi
giơ tay lên trước mặt một lát để có thể nhắm mắt lại mà Madame de
Villeparisis không thấy. Tôi cứ ngồi thế chẳng nghĩ gì, rồi gom lại ý lực
