che khuất tầm mắt ta những đoạn ngoằn ngoèo uốn quanh bờ thác hay
con vịnh.
Cố gắng của Elstir nhằm trút bỏ mọi khái niệm trí tuệ của bản thân
trước thực tại càng đáng phục vì con người này trước khi bắt tay vào vẽ
tự nguyện làm kẻ ngu dốt, quên tất thảy vì lòng trung thực (bởi những
gì ta biết đâu phải thuộc về ta) chính vì thế lại có một tầm trí tuệ-văn
hóa đặc biệt. Khi tôi thú thật với ông rằng kiến trúc của nhà thờ Balbec
làm tôi thất vọng, ông nói: “Sao kia, ông thất vọng vì cái cổng lớn ấy
ư? Vậy mà đó là pho truyện tranh Kinh Thánh Diễn Nghĩa đẹp nhất mà
tín đồ Thiên Chúa giáo từng có để mà đọc đấy. Hình Đức Mẹ Đồng
Trinh và những bức phù điêu kể lại cuộc đời của Người, là biểu hiện
đằm thắm nhất, hứng khởi nhất của bài thơ dài ngợi ca và sùng bái mà
thời Trung đại dành để tôn vinh Đức Mẹ. Nếu ông biết, cùng với độ
chính xác cặn kẽ nhất trong việc dịch thánh thư sang hình ảnh, nhà điêu
khắc cổ xưa đã có những phát kiến xiết bao tinh tế, những tư tưởng sâu
sắc nhường nào, một chất thơ tuyệt vời biết mấy! Cái sáng kiến vẽ hai
thiên thần mang thi thể Đức Mẹ Đồng Trinh trong một tấm khăn voan
lớn, vì thi thể Người quá thiêng liêng họ không dám trực tiếp chạm tới
(tôi nói với ông đề tài này đã được thể hiện ở nhà thờ Saint-André-des-
Champs; ông đã xem ảnh chụp cổng lớn của nhà thờ đó, nhưng lưu ý
tôi rằng hình ảnh những nông dân nhỏ xíu cuống quýt chạy quanh Đức
Mẹ Đồng Trinh thật khác xa so với vẻ nghiêm trang của hai thiên thần
cao lớn, gần như có dáng nét người Ý, dong dỏng và dịu hiền biết bao);
thiên thần mang linh hồn Đức Mẹ Đồng Trinh để nhập trở lại xác; trong
cuộc gặp của Đức Mẹ Đồng Trinh với nữ thánh Elisabeth, cử chỉ của
Elisabeth sờ vào bầu vú của Đức Mẹ và vui sướng kinh ngạc cảm thấy
nó căng đầy; và cánh tay quấn băng của người nữ hộ sinh còn ngờ ngợ
không tin vào sự Hoài Thai Trinh Khiết khi chưa chính tay sờ thấy; và
chiếc dây lưng Đức Mẹ Đồng Trinh ném cho thánh Thomas như là
bằng chứng sự phục sinh của Người; cả tấm khăn voan Đức Mẹ Đồng
Trinh giật khỏi ngực mình để ủ cho mình trần của con trai; từ một bên
mạng sườn Chúa Hài Đồng, Giáo hội Thiên Chúa hứng máu Chúa làm
