biển vào vùng cổ đại chìm trong sương mù này. Nhưng giờ đây, tất cả
những gì tôi đã coi khinh, gạt khỏi tầm nhìn của mình, chẳng những
ánh nắng lấp lánh, mà cả những cuộc đua thuyền, đua ngựa, tôi đều say
mê kiếm tìm, vẫn vì cái lý do dạo xưa khiến tôi chỉ ao ước nhìn thấy
biển trong bão tố, cái lý do là tất cả những cái đó, xưa cũng như nay,
đều gắn với một ý tưởng thẩm mỹ. Là vì tôi cùng các bạn gái thỉnh
thoảng vẫn đến thăm Elstir và những hôm các cô gái có ở đó, những cái
ông thích cho xem nhất là mấy bức ký họa những thiếu nữ xinh đẹp
trên du thuyền hoặc một bức phác thảo thực hiện ở một trường đua
ngựa ở vùng lân cận Balbec. Thoạt đầu, tôi rụt rè thú nhận với Elstir
rằng tôi không muốn đến những cuộc họp mặt tổ chức ở đó. “Cậu sai
lầm rồi,” ông bảo tôi, “đẹp lắm và cũng rất kỳ lạ nữa. Trước hết, cái
con người đặc biệt là cái gã jôkề mà hàng trăm con mắt đổ dồn vào -
trước bãi quây ngựa thì buồn thiu và nhờ nhạt trong chiếc áo đua rực
rỡ, ghìm con ngựa tung tăng, rồi vào cuộc thì quyện làm một với nó,
thật thú vị khi nhìn ra được những động tác kỹ thuật của anh ta, thể
hiện được cái vệt lấp lánh mà anh ta cùng màu lông ngựa tạo nên trên
nền trường đua! Mọi thứ đều biến hóa kỳ diệu trong cái mênh mông
sáng ngời của một trường đua ngựa khiến ta ngạc nhiên trước bao bóng
hình và phản quang mà ta chỉ có thể thấy ở đó! Những người phụ nữ ở
đấy sao mà xinh đẹp! Nhất là cuộc họp mặt lần đầu mới thật tuyệt, có
những thiếu phụ cực kỳ thanh nhã trong ánh sáng ẩm ướt của Hà Lan -
thậm chí người cảm thấy khí lạnh thấu xương của nước dâng lên đến
tận mặt trời. Chưa bao giờ tôi thấy những phụ nữ đi xe đến, hoặc theo
dõi cuộc đua qua ống nhòm, trong một ánh sáng như thế, hẳn là do độ
ẩm của biển. Ôi! Tôi những muốn thể hiện thứ ánh sáng ấy! Tôi từ
những cuộc đua ngựa ấy trở về, như điên với một khát khao làm việc!”
Rồi ông càng hào hứng với những cuộc họp mặt hội du thuyền hơn
là với các cuộc đua ngựa và tôi hiểu ra rằng đối với một họa sĩ hiện đại,
những cuộc đua thuyền, những cuộc họp thể thao, nơi những người đàn
bà mặc đẹp tắm trong ánh sáng xanh lục của một trường đua ngựa, là
