“Cũng sẽ không phải là dở nếu dẫn vài lời phê bình trứ danh,” cô nói
trước khi mọi người lại bắt đầu chơi bài.
“Phải,” Albertine đáp, “người ta cũng bảo mình thế. Nói chung,
những nhận định đáng tin cậy nhất là của Sainte-Beuve và của Merlet,
phải không?”
“Cậu không lầm hoàn toàn,” Andrée trả lời (cô vẫn không chịu ghi
cho bạn hai cái tít kia mặc dù Albertine tha thiết cầu khẩn). “Merlet và
Sainte-Beuve cũng được, nhưng nhất là phải dẫn Deltour và Gasc-
Desfossés.” Trong khi đó, tôi nghĩ tới mảnh giấy Albertine đã trao cho
tôi: “Yêu anh lắm”, và một giờ sau, khi xuống con đường hơi dốc trở
về Balbec, tôi tự nhủ nàng sẽ là mối tình lớn của đời tôi.
Cái tâm trạng của tôi mà đặc điểm là những dấu hiệu thường khiến ta
nhận ra là mình đang phải lòng ai - tỉ như khi tôi dặn nhân viên khách
sạn không được đánh thức tôi dù bất kỳ ai đến thăm trừ một trong
những cô gái đó, những nhịp tim đập rộn khi chờ đợi họ (dù là ai trong
nhóm) và nỗi tức điên ruột những ngày hôm đó nếu tôi không kiếm
được người thợ hớt tóc nào để cạo mặt cho tôi, khiến bộ dạng tôi xấu đi
trước Albertine, Rosemonde hay Andrée - cái tâm trạng ấy, hết đối với
cô này lại với cô kia, hẳn cũng khác với cái ta gọi là tình yêu như đời
sống con người khác với đời sống của những động vật dạng cây trong
đó sự tồn tại, cá tính, nếu có thể nói vậy, được phân chia giữa những cơ
thể khác nhau. Nhưng khoa vạn vật học dạy rằng người ta có thể quan
sát một động vật được tổ chức như thế; và đời sống của chính chúng ta,
dù mới chỉ đến một độ tuổi nào đó, cũng đã khẳng định sự thực tồn của
những tâm trạng trước đó ta không hề ý thức được, mà ta phải trải qua
để rồi sau đó lại từ bỏ; cũng như thế đối với tôi, cái tâm trạng si mê
cùng một lúc sẻ chia giữa nhiều cô gái. Sẻ chia hay nói cho đúng hơn,
không thể phân chia, vì thường thường, đối với tôi điều tuyệt vời nhất,
khác với mọi thứ còn lại trên đời, điều bắt đầu trở nên thân thiết với tôi
đến mức niềm hy vọng được thấy lại nó ngày hôm sau là niềm vui lớn
nhất của đời tôi, đó là cả nhóm các cô gái ấy, gộp trong tổng thể những
buổi chiều lộng gió trên bìa vách đá, với trên thảm cỏ những gương mặt
