điều anh ta cho là oai nhưng không có thật. Thế nhưng nếu như ông De
Norpois, khi biết rằng tôi không quen biết Madame Swann nhưng rất
muốn thế, thận trọng dè chừng không nhắc đến tôi khi nói chuyện với
bà, thì Cottard, vốn là thầy thuốc của bà, với suy luận từ lối kể của
Bloch rằng bà biết rõ và quý mến tôi, lại nghĩ rằng, lần tới gặp bà, nếu
ông nói tôi là một cậu bé dễ thương, rất gắn bó với ông, thì điều đó
không giúp ích gì cho tôi, nhưng lại tôn ông lên - hai lý do khiến ông
quyết định sẽ nhắc đến tôi ngay khi có dịp trò chuyện với Odette.
Và nhờ vậy, tôi được biết căn hộ từ đó phả ra đến tận khoang cầu
thang mùi nước hoa Madame Swann thường dùng, nhưng thơm lừng
hơn, ngào ngạt nơi này, chính là sự quyến rũ đặc biệt mà đau đớn tỏa ra
từ cuộc đời Gilberte. Người gác cổng “mặt sắt đen sì”, nay biến thành
một bà Euménide
hiền hậu, giờ đã có thói quen, mỗi khi tôi xin lên
tầng trên, nhấc chiếc mũ cát két bằng một bàn tay niềm nở để tỏ ý chấp
thuận yêu cầu của tôi. Những cửa sổ, trước đây, nhìn từ bên ngoài, vẫn
xen vào giữa tôi và những bảo vật không dành cho tôi một tia mắt long
lanh, xa cách và hời hợt mà tôi có cảm giác như tia nhìn của chính ông
bà Swann, thì nay, vào mùa đẹp trời, khi tôi đã qua cả một buổi chiều
với Gilberte trong phòng nàng, tôi có dịp tự tay mở chúng để cho chút
không khí lọt vào, thậm chí cúi mình bên cạnh nàng nếu đó là ngày tiếp
tân của mẹ nàng, để xem khách khứa tới, những người này thường vừa
bước xuống xe vừa ngước đầu, giơ tay vẫy chào tôi, tưởng tôi là một
đứa cháu nào đó của nữ chủ nhân. Vào những lúc ấy, những bím tóc
của Gilberte cọ vào má tôi. Những bím tóc thanh thanh mềm như lúa,
vừa tự nhiên vừa siêu nhiên, với những uốn lượn vừa mạnh mẽ vừa
nghệ thuật như hình trang trí lá cây, khiến tôi có cảm giác như đây là
một tác phẩm có một không hai mà để tạo nên nó, người ta đã dùng cả
đến thảm cỏ trên thiên đường. Giá như tôi có được dù chỉ là một phần
nhỏ nhất của nó, tôi sẽ lưu giữ tiêu mẫu ấy như một thánh tích trong bộ
sưu tập cây cỏ thượng giới của mình. Nhưng vì không hy vọng có được
một mẩu thật của những bím tóc đó, thì ít nhất một tấm ảnh chụp
