XIV
Hoàng tử Trần Khẩm là con trưởng của vua Thánh tông tính nết nhu
hòa hiếu thiện, là người có tư chất thông tuệ và linh giác nhạy bén khác
thường, mới mười sáu tuổi đã học thông tam giáo, nhưng thiên hướng về
Phật đạo ngày càng rõ rệt. Hoàng tử thường mời các bậc túc thiền để tham
cứu về giáo lý Phật. Trong số các bậc thiền giả có nhẽ hoàng tử coi Tuệ
Trung thượng sĩ là bậc thầy gần gũi nhất. Bởi nhẽ Thượng sĩ giảng giải vừa
hợp với cái lý của đạo nhưng lại không xa rời cái lý thế gian.
Trong đại nội có ngôi chùa Tư Phúc lập ra để hoàng gia tiện lễ Phật
và tham vấn vị thiền sư trụ trì tại đó. Hoàng tử Trần Khẩm thường vấn đạo
với thiền sư bản tự. Một hôm chợt hỏi sư:
- Làm thế nào để giải thoát?
Sư đáp:
- Muốn giải thoát thì đừng chấp thân, đừng chấp tâm, đừng chấp cảnh.
Thân, tâm, cảnh đều không chấp thời chúng không có chỗ bám trụ thì dứt
được tham, sân, si. Khi đã dứt được tham, sân, si ắt chứng đạo quả.
Thái tử lại hỏi:
- Thiền sư dạy đừng chấp vào cái gì hết, đó là cái lý của đạo, nhưng
cái khó là ở chỗ làm thế nào để đừng chấp, tức là cái dụng của đạo, xin thầy
chỉ cho đệ tử.
Nghe hoàng tử hỏi, thiền sư giật mình tự nghĩ: “Người này có trí vô
sư nên đã hiểu tới sự rốt ráo của đạo”. Đoạn sư nói:
- Hoàng tử nên lấy cái trí ra mà soi xét, khi người đã thông cái lý của
đạo thì mọi việc đều trở nên đơn giản.
Ngẫm nghĩ giây lâu, thái tử gật đầu đáp:
- Bạch thầy, đệ tử hiểu.
