Từ bữa ấy, hoàng tử chăm đọc cuốn Di hậu lục của vua cha. Chàng
cũng nhờ các ông sư phó giảng kỹ kinh Xuân Thu và sách của thầy Mạnh
Tử. Vì Mạnh Tử bàn về sự trị loạn xã hội rõ hơn Khổng Tử. Khổng Tử
thiên về lễ, Mạnh Tử thiên về luật. Bản thân chàng tự tìm đọc và nghiền
ngẫm binh thư của các nhà, lại sai người về Vạn Kiếp xin bá phụ Hưng Đạo
vương sách Binh thư yếu lược. Lại nữa hoàng tử cũng chuyên tâm trong
việc luyện rèn võ nghệ.
Thấy con chăm chỉ tìm hiểu các việc về trị bình cũng như chuyên tâm
xem xét về binh pháp, vua Thánh tông mừng lắm. Nhà vua càng hối thúc
các ông sư phó chỉ dẫn cho hoàng thái tử đến chỗ rốt ráo của học thuật.
Ngoại gián của ta từ đất Nguyên (Trung Hoa) đưa tin về sự diệt vong
của nhà nam Tống đã cận kề. Và quân Nguyên cũng đang đưa đại quân qua
đánh Nhật Bản. Như vậy cũng có nghĩa là người Mông Cổ đã tổ chức được
quân thủy khá mạnh. Vì nếu quân thủy không mạnh sao có thể dám vượt
biển khơi mà vào Nhật Bản.
Giữa lúc đó nhà Nguyên lại sai sứ sang hối thúc Đại Việt phải đưa
cống vật và nhắc lại sáu việc nước Nguyên đòi hỏi.
Vua Trần Thánh tông sau khi bàn bạc với một số các triều quan, nhà
vua cân nhắc và viết biểu phúc đáp:
“… Hơn mười năm nay, tuy ba năm cống vật một lần, nhưng sai phái
sứ thần đi về mệt mỏi, chưa hề được nghỉ ngơi lấy một ngày. Còn như Đạt-
lỗ-hoa-xích thiên triều sai đến đất nước chúng tôi sao có thể về không,
phương chi những kẻ sai đến thường cậy thế chèn ép nước nhỏ… Vả lại
Đạt-lỗ-hoa-xích chỉ nên đặt ở vùng man di ngoài biên giới, còn tôi đã được
phong vương, làm phên dậu một phương mà còn đặt Đạt-lỗ-hoa-xích để
giám sát, há không sợ các nước chư hầu cười cho hay sao… Tất cả các quan
lại thiên triều sai đến xin đổi làm dẫn tiến sứ đề tránh được cái tệ Đạt-lỗ-
hoa-xích. Và từ nay cứ một lần nộp cống ở Trung Nguyên, một lần nộp
cống ở Thiện Xiển
[106]
”.
