lần này được gọi đến cũng là chuyện thường. Khi về tôi đã
thấy có mặt các đồng chí Ngô Tuân, Hoàng Văn Hoan, Lạc,
Ba, v.v…
Ngày 3 tháng 2 năm 1930 là ngày ba nhóm Đảng đã thống
nhất lại, hợp thành một Đảng lấy tên là Đảng cộng sản Việt
Nam. Cơm nước xong, Bác tuyên bố trước anh em như vậy.
Việc thống nhất ba nhóm Đảng chắc đã được Bác chuẩn bị
từ lâu và sau này tôi mới biết rõ là thời kỳ Bác đi vắng lâu
đúng là Bác đi gặp các đồng chí ta và đi sang Hương Cảng
để lãnh đạo việc hợp nhất ba nhóm Đảng lại. Có lẽ việc sắm
ba bộ quần áo cũng là có sự liên quan đến việc chuẩn bị
ấy…
Sau cuộc họp lịch sử nói trên, Bác liền chia tay với các anh
em ở Thái Lan và đi Trung Quốc
*
* *
“… Bác về Trung Quốc được mấy tháng, thì một trang sử vẻ
vang vô cùng quan trọng mở ra cho phong trào cách mạng
Việt Nam. Thay mặt Quốc tế cộng sản, ngày mồng 3 tháng
2 năm 1930 Bác đã thống nhất ba nhóm cộng sản Trung,
Nam, Bắc thành chính đảng duy nhất của giai cấp công
nhân là Đảng cộng sản Đông Dương. Bác vừa trực tiếp lãnh
đạo Đảng vừa tham gia cơ quan lãnh đạo Đông Phương bộ
của Quốc tế cộng sản. Bác thường qua lại Thượng Hải nên
tôi lại có dịp gặp Bác ở đây.
Cuối năm 1929, tôi tới Thượng Hải. Trong tô giới Pháp ở
Thượng Hải, có chừng 4.000 lính khố xanh, khố đỏ, và một
